Kırklareli’de gazetecilik türlerinin kapsamını en küçüğü
 olan yerel gazetecilik işiyle meşgulüm. Bu işin en geniş çaplı olan kısmı ise
 ‘Uluslararası Habercilik’

Küresel habercilik, dış habercilik ve dünya haberciliği
 olarak da adlandırılan uluslararası habercilik, diplomatik ve ticari konu ve
 gelişmeler başta olmak üzere sosyal yaşamdan kültüre, spordan sanata kadar
 geniş bir yelpazeyi içine alan gazetecilik uygulama alanıdır.

&nbsp; 

İçinde bulunduğumuz dijital enformatik çağda uluslararası
 gelişmelere ilişkin bilgiye duyulan ihtiyacın her geçen gün artış göstermesi,
 uluslararası habercilik alanının işleyişini gerek yurttaşlar açısından gerekse
 hükümetler ve uluslararası ekonomik güç dengeleri bakımından gitgide daha
 önemli hale getirmektedir.

&nbsp; 

Uluslararası habercilik; dünyanın çeşitli bölgelerinde
 meydana gelen önemli ve taze olay ve gelişmelerin gazetecilik teknikleriyle
 takip edilerek, okurun anlayabileceği bir formatta düzenlenip kitle iletişim
 araçları aracılığıyla sunulması işidir.

Uluslararası habercilik, diğer gazetecilik türleri gibi
 habercilik mesleğinin bir dalıdır, ancak sahip olduğu stratejik önem itibariyle
 uluslararası güç dengelerini etkileyebilecek ve hatta yerinden oynatabilecek
 bir alan olduğu gerçektir.

&nbsp; 

Bu habercilik dalında mesleğini icra eden gazeteci, içinde
 yetiştiği ve yaşadığı toplumun dünyadaki önemli gelişmelerden haberdar olması
 adına çaba gösterirken, genellikle bağlı bulunduğu basın yayın organlarının
 ulusal düzeydeki habercilik esaslarına ve yayın politikalarına göre hareket
 etmek gibi bir sıkışmışlık ile karşı karşıyadır.

&nbsp; 

Uluslararası habercilikte gazetecinin küresel olay ve
 gelişmeleri özgür, tarafsız ve bilinçli bir biçimde takip etmesi de tek başına
 yeterli değildir. Aynı zamanda gazetecinin dünyadaki gelişmeleri ve olayları
 ülke okurları açısından anlaşılır bir dile ve formata dönüştürmesi de
 önemlidir.

&nbsp; 

Uluslararası habercilik konuları temelde politik ve ekonomik
 durum ve gelişmeler olarak algılansa da bu gazetecilik dalının deprem, sel
 felaketi, terörizm gibi ani gelişen olaylar ile iklim değişiklikleri, küresel
 hastalıklar ve krizler, nüfus artışı, müzik ve edebiyat gibi konuları içeren
 geniş bir perspektifi bulunmaktadır.

&nbsp; 

Uluslararası haberciliğin yalnızca küresel olay ve
 durumların takibi ve aktarılması olarak tanımlanması eksik bir açıklama olarak
 nitelendirilebilir. 

&nbsp; 

Çünkü bu habercilik faaliyeti sayesinde ulusal gelişmelerin
 ve olayların ulus ötesi alana taşınması ve tanıtılması da sağlanır, yani
 içeriden dışarıya aktarım bu gazetecilik faaliyetinin diğer yönünü oluşturur.

&nbsp; 

Bir gazeteci ister yerel ve ulusal, isterse uluslararası
 alanda faaliyet göstersin, temelde aynı amaca, yani toplumu gelişmelerden
 haberdar etme ve bilgilendirme amacına hizmet etmektedir ve gazetecinin bir
 toplum için taşıdığı önem ve sahip olduğu misyon her yerde aynı anlama
 gelmektedir.

&nbsp; 

Uluslararası habercilikte yaşanması muhtemel sorunlar ana
 hatlarıyla;

Gazetecilerden kaynaklanan sorunlar,

Basın yayın kuruluşlarının yapısı ve uygulamalarından
 kaynaklanan sorunlar,

Ulusal ve küresel politikalardaki farklılıklardan meydana
 gelen sorunlar,

Teknolojik altyapıya dayalı oluşan sorunlar,

Haberin küresel dağılımına ilişkin sorunlar olmak üzere 5’e
 ayrılabilir.

Uluslararası habercilikte karşılaşılan bir başka sorun da
 kitle iletişim teknolojilerinin gerek yurttaşlara gerekse gazetecilere sunduğu
 kolaylıklarla ilgilidir.

&nbsp;Artık yurttaşlar yeni
 iletişim teknolojileri sayesinde habercilik sürecine doğrudan dahil olurken,
 bilginin yanlış dolaşımı ve güvenilirliği gibi sorunlar da kendini göstermeye
 başlamıştır.

Uluslararası habercilikte, haber metinlerinin söz konusu
 dile çevrilerek okur için hazır hale getirilmesine kadar geçen süreçte sık
 rastlanan hatalar şu şekilde sıralanabilmektedir:

&nbsp; 

Haber yüklemlerinin yanlış çevrilmesi ve buna dayalı olarak
 anlam karmaşasının yaşanması,

Uluslararası gelişmelerin yakından takip edilmemesine bağlı
 olarak ajans bilgilerinin önemlilik derecesine göre tasnif edilememesi,

Yabancı kuruluşların, kişilerin, unvanların ve yer
 isimlerinin yanlış çevrilmesi,

Sayısal verilerin yanlış girilmesi ya da atlanması,

Haber metninde tekrarların ve tek düzeliğin&nbsp; bulunması,

Haberde zamansal çakışma sorunlarının yaşanması,

Yabancı bir kaynaktan gelen bir bilgide taraflılık, suçlama
 ya da yargılamaya dair yaklaşım ve ifadelerin anlaşılamaması,

Önemli bilgilerin gereksiz bir ayrıntıymış gibi atılması,

Haber bilgilerinin alındığı ajansın kaynak olarak
 gösterilmemesi.

&nbsp;

Toplumlar, tıpkı Kırklareli toplumunda olduğu gibi değişim
 gösterir. Weber’in sosyolojisi temelde bir sosyal eylem üzerine inşa
 edilmiştir. Weber sosyal eylemi insanların subjektif anlam verdiği davranışlar
 olarak nitelemektedir. Weber’e göre sosyolojinin konusunu sosyal eylemi, anlama
 ve açıklama oluşturmaktadır. Bu çerçevede onun toplumsal değişme konusuna
 yaklaşımı da toplumsal eylem kavramına bağlıdır. Ekonomi ve Toplum’un hemen
 başında sosyolojinin temel kavramlarını tanımlarken Weber, bir eylemin
 belirlenebileceği dört yoldan bahseder: (i) Var olagelen alışkanlıklarca
 belirlenen geleneksel eylem; (ii) güçlü duygularca belirlenen duygusal eylem;
 (iii) eylemin sonuçlarını dikkate almaksızın belirli bir şekilde davranmanın
 değerine yönelik bilinçli içsel bir inançla belirlenen değerle ilişkili
 akılcı&nbsp; eylem ve (iv) hesaplanılmış ve
 istenilen neticelere uygun araçlarla belirlenen amaçla ilişkili akılcı eylem. &nbsp;Bir sosyal eylem belirgin bir biçimde bir türe
 dâhil edilebilse de bu saiklerden sadece biriyle tanımlanabilen bir sosyal
 eylem mevcut değildir. Aksine her sosyal eylemde çeşitli yönler mevcuttur.

Weber, bu eylemlerin her birinin toplumsal yapı üzerinde
 belirli boyutları ile etkileri olduğunu dile getirmektedir. Ancak yine de toplumun
 tarihsel gelişimi açısından sosyal değişimde amaçla ilişkili akılcı eyleme
 merkezî bir konum vermektedir. Ona göre diğer eylem türleri mikro düzeyde
 değişimler gerçekleştirse de makro düzeyde akılcı bir toplum tipinin ortaya
 çıkışı ancak teknik araçların gelişimini merkeze alan amaçla ilişkili akılcı
 eylemle mümkündür. Zira ona göre “Araçlarını seçmede akılcı olan her eylem
 tipi” de akılcı değildir. Ancak “sistematik ve bilinçli bir şekilde araçların
 bir seçimi”ni içeren eylem akılcıdır. Sadece bu türde aktörün kendi eylemine
 önceden belirlenmiş ve hesaplamaya tabi amaçlar tayin etmesi mümkündür. Böylece
 toplumsal yaşamın bütün alanlarında birbirine paralel bir biçimde ortaya çıkan
 ve gelişen bir akılcılaşma süreci söz konusudur.

Dolayısıyla Weber’in sosyal değişme anlayışına göre
 toplumların tarihsel gelişiminde öngörülemez ve informel geleneksel toplumdan,
 öngörülebilir, formel ve akılcı modern topluma doğru bir geçiş söz konusudur.
 Daha sonra modernleşme teorilerinde görüleceği üzere Weber bunun için
 sistematik bir çerçeve önermez. Ancak değişik sosyal alanlarda bu geçişin
 dinamiğini ortaya koymaya çalışır. Yukarıda bu dinamiğin mikro düzeydeki
 düzensiz değişim ile makro düzeydeki düzenlilik arz eden değişim arasındaki
 gerilimden kaynaklandığını belirtmiştik. Weber’e göre sosyal yaşamın her bir
 alanında değişik düzeylerde akılcılaşma yaşanır. Ancak eğer bu aklıcılaşmalar
 birbirlerini tamamlar mahiyette değillerse topyekûn bir biçimde akılcı bir
 toplumun (değişimin) ortaya çıkması mümkün olmaz. 

Bu noktada Weber’in değişik alanlardaki değişimlerin
 birbirini destekler hâle gelebilmesi için bir formül veya sistem önerisi
 yoktur. Bunun yerine seçmeci ilişkiler kavramı çerçevesinde karmaşık bir
 nedensellikler ağından bahseder. Ona göre sosyal alanın değişik alanlarında
 Batı’da tarihsel süreç içerisinde süregelen akılcılaşmalar 16. yüzyılda
 birbirini destekler mahiyette birbiri ile ilişkili bir mahiyet kazanmışlardır.
 Eğer değişik alanlarda gerçekleşen akılcılaşmalar birbirini destekler bir
 mahiyet kazanmaz ise toplamda bir sosyal değişimin gerçekleşmesi söz konusu
 olamaz.

Weber, olgular arasında seçmeci ilişkinin bir açık bir
 tanımını ve formülünü vermese de bunun geçekleşmesinde dinî zihniyete merkezî
 bir yer vermektedir. Ona göre nasıl ki bir tren yolunda makastar ufak bir
 müdahale ile trenin yönünü değiştirebilmekte ise tarihsel süreçte de fikirlerin
 değişimi tarihte böyle bir rol oynamaktadır. Dinî zihniyet değişik alanlarda
 gerçekleşen akılcılaşmaların birbirini destekler hâle gelmesini temin
 edebileceği gibi bunu engelleyici bir mahiyet de arz edebilir. Buna göre 16.
 yüzyılda Batı Avrupa’da değişik sosyal alanlarda öteden beri süregelen
 akılcılaşmaları birbirine bağlamada Protestanlığın önemli bir rolü olmuştur.
 Weber açık bir biçimde ifade etmese de modern toplumun akılcılığında
 Protestanlığın dinî düşüncesinin önemli bir rolü olduğunu vurgulamaktadır.

Dolayısıyla dünyanın büyüsünü kırmamış ve dolayısıyla
 dünyayı akılcılaştıramamıştır. İslam başlangıçta akılcı doktriner bir kader
 öğretisine sahip olmasına rağmen, zamanla siyasal koşullar sebebiyle bu öğreti
 popüler dindeki kısmet anlayışıyla kaderciliğe dönüştüğü için büyüsel ögeleri
 ortadan kaldıramamıştır

Kültürel Üretim

Kırklareli’de eğitim pek çok konunun daha üstünde. Okul dışı
 yaklaşımların kuramsal olarak daha zengin ve araştırmalarda daha fazla atıf
 yapılan alt dalı kültürel yaklaşımlardır. Öğrencinin ailesi, toplumsal çevresi,
 cinsiyeti, sosyoekonomik düzeyi, coğrafi aidiyeti gibi etmenlerin oluşturduğu
 kültürellikler üzerine ve bu kültürelliklerin neden olduğu eşitsizlikler
 üzerine yoğunlaşır. Sosyo-ekonomik düzeyleri de değerlendirmeye aldıkları için
 çatışmacı yaklaşıma dahil edildikleri görülmektedir. Ancak eğitimle ilgili
 görüşleri kültürel alanla ilgilidir. Kültürel yaklaşım en önde gelen
 temsilcileri Pierre Bourdieu ve Paul Willis’tir.

Bourdieu’nun yaklaşımını kültürel başlığını altına
 sıkıştırmak çok isabetli olmayabilir. O sosyolojiyle makro-mikro, ekonomik-kültürel,
 toplum-özne gibi sosyoloji tarihi boyunca oluşmuş dikotomileri aşmayı
 amaçlamıştır. Ancak eğitimle ilgili görüşlerinde kültürel etmeni öncelemesi onu
 başlık altında ele almamızın meşrulaştırabilir. Çünkü Bourdieu eğitimi bir
 “kültürel yeniden üretim” kanalı olarak görmektedir.

Bourdieu’ya&nbsp; göre
 kültürel alan, özellikle seçkin ve elitist bir biçime bürünmüşse ekonomik
 alanda süregiden ilişkilerin değişim biçimi olarak anlaşılmalıdır. Ekonomik
 alan çıkar yüklüdür. Kar, kazancı en üst düzeye ulaştırmak gibi gayeleri vardır
 ve bundan dolayı kültürel olandan uzak bir alan olarak görülür. Çünkü kültürel
 olanda amaç doğrudan kendisidir ve temelde estetik değerlerle ve beğeniyle
 ölçülür. Bu haliyle kültür ekonomik olandan daha üst bir yerdedir. 

Ancak Bourdieu bunun bir yanılsama olduğunu düşünür ve
 estetik değer ve beğeni ölçütlerinin tamamen üst egemen sınıflar tarafından
 belirlendiğini göstermeye çalışır. Beğeni toplumsal sınıflara göre çeşitlenir.
 Her toplumsal sınıfın bir beğeni habitusu vardır. Bu beğeni habitusunu birey
 öncelikle ailesinden öğrenir. Bir habitus (veya kültür) özünde diğerinden daha
 değerli ya da üstün değildir. Ancak kapitalist toplumların egemenleri kendi
 habituslarını eğitim yoluyla yeniden üretilmeye en değer habitus olarak
 belirlemiş olurlar ve dolayısıyla neyin daha önemli olduğuna karar verirler.
 Birey eğitim sisteminin bir parçası olduğunda eğitim süreçleriyle egemen
 sınıfların beğeni habitusunu ve kültürel değerlerini edinir. Eğitim egemen
 sınıfların kültürlerini yeniden ürettikleri ve yeni nesillere aktardıkları
 kanaldır.

Kültürel yeniden üretim, ekonomi başta olmak üzere diğer
 toplumsal kurumlarla birlikte eğitimin toplumsal eşitsizlikleri yeni nesillere
 aktararak sürdürmesi anlamına gelmektedir. Bourdieu’ya göre, egemen sınıf, eğitim
 sisteminde inşa ettiği pedagojik dil vasıtasıyla belli bir kültürel muhtevayı
 yeni nesillerin zihinlerine kazır. 

Eğitim sisteminde somutlaşan bu egemenlik ilişkisi, egemen
 sınıfın hem maddi hem kültürel çıkarlarını korur. Bu çerçevede eğitimin muhtevası
 ve müfredat, evrensel insani ilkelerden veya insanın doğasına dair ilkelerden
 beslenmez; aksine egemenlerin kültürünü ve güç ilişkilerini yeniden üreterek
 aktarmayı amaçlar. Kültürel yeniden üretimi amaçlayan eğitim, kendisini inşa
 eden otoriteyi gizler ve bu sebeple eğitim toplumdaki egemenlik ilişkilerinin
 gizlenmesini sağlar. 

Öğrencilerin kültürel ve sosyal sermayeleri başarı
 ihtimallerini de belirleyicidir. Kültürel ve sosyal sermayelerini oluşturan en
 önemli etmenler etnik kökene bağlı sınıfsal aidiyetleri, cinsiyetleri, ailevi
 kökenleri, yaşadıkları coğrafi bölgedir. Eğitim sistemi bütün öğrencilere karşı
 “tarafsız” hareket eder. Ancak egemen kültüre ayarlı okul kültüründen beslenen
 kültürel sermayeye sahip olanlar doğal olarak daha başarılı olacaklardır.
 Böylece alt sosyo-ekonomik sınıfların kültürü akademik başarısızlığın sebebi
 haline gelir. Böylece eğitim toplumsal eşitsizlikleri tarafsız olduğu iddiasına
 rağmen yeniden üretmiş olacaktır.

Bourdieu doğalcıların toplumsal farklılığı IQ puanına indirgemesi
 gibi habitus farklılığı tek ayrım olarak kabul ettiği için eleştirilmiştir.
 Doğalcılarla karşılaştırıldığında daha çok etmeni dahil eden bir kavram olsa da
 habitus insanları biyolojik kaderleri gibi yatay bir düzlemde sıralamaktadır.

Kırklareli gibi küçük bir şehirde haber için sahaya çıkarken
 muhabir sıfatları ayrılmıyor. Varlığından haberdar olduğumda şaşırdığım bir
 muhabirlik türü olan sağlık muhabirciliği ile ilgili bilgi topladım. 

İdeal; yani en üst düzeyde olması gereken, hayal edilen
 sağlık haberciliğinin hangi unsurları taşıması gerektiği ve bu ideale ulaşmak
 için neler yapılabileceği ayrı bir tartışma konusudur.

&nbsp; 

Sağlık muhabiri kimdir? Aslında sorunun yanıtı
 düşünüldüğünde ilk akla gelen “sağlık haberi yapan muhabirdir” denilebilir.
 Ancak uygulamada sağlık haberinin aslında adı sağlık muhabiri olmayan başka
 muhabirlerce de yapıldığı görülür.

&nbsp; 

En fazla sağlık haberinin daha yeni muhabirlik işine
 başlayan acemi muhabirler tarafından yazıldığı söylenebilir. Çünkü mesleğe yeni
 başlayanlara en fazla yazdırılan haber türlerinden biri sağlık haberidir. Belki
 de bu yüzden sağlık profesyonellerinin dörtte üçü, sağlık muhabirlerinin
 birçoğunun bu konuda hiçbir bilgisi olmadığını düşünmektedir.

&nbsp; 

Sağlık muhabiri, medyada kamuoyunu aydınlatma amacıyla görev
 yapan; kamuoyunun sağlık okuryazarlığı seviyesini artırmayı hedefleyen
 konusunda uzmanlaşmış basın mensubudur. En temel görevi ise insan hayatıyla
 doğrudan bağlantılı olan sağlıkla ilgili konularda kamuoyuna yeterli ve doğru
 bilgi sunmak, sağlık politikalarıyla ilgili gelişmeleri duyurmak ve toplumdaki
 sağlık okuryazarlığının niteliğini yükseltmektir.

&nbsp; 

Sağlık habercisi, alandaki gelişmeleri yakından takip
 etmeli, anlayabilmeli, kaynak kişilerin söylediklerini kavrayabilmeli,
 değerlendirebilmeli, olay ya da konuları farklı boyutlarıyla birlikte
 düşünebilecek bir derinlik anlayışına sahip olmalıdır.

&nbsp; 

Sağlık habercisi yazacağı haberin toplumun farklı kesimleri
 tarafından nasıl okunacağı konusunda da dikkatli olmalıdır. Yazılan her cümle
 bilgi, eğitim ve anlayış düzeyi farklı kişiler tarafından farklı biçimlerde
 yorumlanabilir. Bu bağlamda haberdeki her bir cümlenin kimin üzerinde ne gibi
 etkileri olabileceğini değerlendirmek de sağlık habercisinin sorumluluklarından
 biridir.

&nbsp; 

İnsanlar üzerinde endişe, korku, panik yaratabilecek ifade
 ya da içeriklerin neler olabileceğini değerlendirmek sağlık habercisinin en
 önemli sorumluluklarındandır.

&nbsp; 

Haberin kime zarar verebileceği kadar kime fayda ya da çıkar
 sağlayabileceğini değerlendirmek de önemlidir. Dolayısıyla sağlık habercisi
 okuduğu haberi bir de bu açılardan değerlendirerek yayına vermelidir.

&nbsp; 

İyi bir sağlık muhabiri nasıl olunur? Öncelikle bu alanı
 sevmek gerekir. İkinci koşul meraklı ve ilgili olmakla birlikte bilgi sahibi olmaya
 açık olmaktır. Daha sonra temel sağlık bilgisi eğitim almak, sağlık okuryazarı
 olmak ve sürekli kendini geliştirmeye açık olmak gereklidir.

&nbsp; 

Daha sağlıklı bir yaşamın sağlık bilinci ile mümkün olduğu
 ve bunun yolunun da sağlık eğitiminden geçtiği söylenebilir. Bu nedenle sağlık
 okuryazarlığı sağlık eğitimi ve iletişimini de kapsar şekilde sağlık eğitimiyle
 kazandırılan önemli bir bilinç düzeyi olarak ifade edilebilir.

&nbsp; 

Sağlık okuryazarlığı daha somut olarak sağlık bilgisine
 ulaşabilmeyi, sağlığı korumak ve sağlıklı bir yaşam tarzı oluşturabilmek için
 bu bilgileri değerlendirebilmeyi ve sağlık hizmetlerini verimli bir şekilde
 kullanabilmeyi sağlayan bilişsel ve sosyal yeterliklerdir.

&nbsp; 

Sağlık habercisi hekim sorumluğu da taşır mı? Literatürde bu
 soruya verilen yanıt nasıl sağlık habercileri hukuk mevzuatına karşı
 sorumlularsa, aynı şekilde toplumsal sorumlulukları kadar hekim sorumluluğu
 taşımaları da gerektiği şeklindedir.

&nbsp; 

Sağlık profesyonelleri mi sağlık muhabiri olmalı; yoksa
 alaylı ya da iletişim fakültesi mezunu haberciler mi? Uygulamada her ikisine de
 rastlanmaktadır; ancak ağırlıklı olarak bu işi haberciler daha fazla
 yapmaktadır. Bu noktada dikkati çeken bir tartışma sağlık haberlerini hekim ya
 da sağlık alanında uzman kişilerin mi yapması; yoksa muhabirlerin ya da
 iletişim fakültesi mezunlarının mı yapması gerektiği konusundadır. Her iki
 görüşü savunanlara da literatürde rastlanmaktadır.

&nbsp; 

Sağlık habercilerinin uzmanlaşma konusundaki eksikleri
 hekimlerin bu alana daha fazla eğilmeleri gerektiğine ilişkin görüşleri öne
 çıkarmaktadır; ancak aynen sağlık ya da hekimlik alanı gibi sağlık
 haberciliğinin de ayrı bir uzmanlık alanı olduğu gözden uzak tutulmamalıdır.

&nbsp; 

Ülke şartları açısından değerlendirildiğinde de habercilik
 eğitimi alanların bu alanda, tıp eğitimi alanların da hekimlik alanında daha
 değerli katkılar sağlayacakları ifade edilmektedir. Dolayısıyla sorun amatör
 sağlık habercilerinin uzmanlaşma yönünde ilerlemeleri ile aşılabilecektir.

&nbsp; 

Sağlık muhabiri konuyu tıp hekimi kadar ya da ona yakın bir
 düzeyde bilmek durumunda mıdır? Hayır. Herkesin uzmanlık alanı ve çalışma alanı
 elbette farklıdır ve kimse bir muhabirden haber yazdığı konu hakkında haber
 kaynağı kadar bilgi sahibi olması gerektiğini bekleyemez. Bu diğer haber
 alanları için de geçerlidir.

&nbsp; 

Basitçe ifade edilecek olursa muhabirin görevi doğru kişiye
 doğru soruları sormak, aldığı yanıtları habercilik mesleğinin gerekleri
 çerçevesinde okuyucu ya da izleyicilerine aktarmaktır. Bunu yaparken de
 habercilik ve tıp alanının genel ilkelerine dikkat etmeli, ideal sağlık
 haberciliği doğrultusunda alanda uzmanlaşmanın gereklerine özen göstermelidir.

&nbsp; 

İstanbul Tabip Odası tarafından her yıl 14 Mart Tıp Haftası
 kapsamında verilen “Basında Sağlık Ödülleri” ise İnternet haberciliği, yazılı
 basın araştırma/haber, görsel basın haber/araştırma, köşe yazısı, radyo
 yayıncılığı, dergi haber/araştırma ve karikatür kategorilerinde verilmektedir.

&nbsp;

Kırklareli’de gazetecilik yaparken geleneksek basının
 yanında gazetecilik alanında zamanla gelişen yeni alanlardan da faydalanıyoruz.


Barış gazeteciliği odaklandığı konudaki çatışma ve
 gerilimleri belirli bir bilinç ve sorumlulukla işler. Ana hedef barışı ve
 uzlaşmayı tekrar sağlayabilmektir. Barış gazetecisi hazırladığı haberlerin
 sonucunda hem medya dünyasındaki kişilerin hem de izleyicilerin ve okurların
 barış yanlısı bir tavır almasını bekler.

Barış gazetecisi tarafına uygun hareket etmek adına
 gerçekleri manipüle etmese de habere konu olan gerçekleri sunarken dil ve
 aktarımda barış yanlısı olmayı öncelikli görür.

Kriz dönemi “belirsizlik” üzerine kuruludur. Bu belirsizlik
 ortamı mevcut kuralları değiştirir ve bulunulan çevrede yeni kurallar ve
 koşullar ortaya çıkar. İnsanlar kriz esnasında ve sonrasında güç duygu
 durumları ve algı bulanıklığı gibi problemler yaşarlar. Kriz dönemlerinde
 yetkililerin birincil görevi hızlı ve doğru kararlar alabilmektir.

Kriz anlarını haberleştiren ve yaşanan krizi toplumun veya
 dünyanın geniş kesimlerine aktaranlar kriz habercileridir. Kriz haberciliği bir
 haber türü olmaktan ziyade bir gazetecilik pratiği türü olarak
 değerlendirilebilir.

Beklenmedik büyük krizlere medya büyük ölçüde hazırlıksız
 yakalanmaktadır. Haber akışının nasıl yönetileceği, gelen bilgilerin
 doğruluğuna nasıl güvenileceği ve hangi yetkili ağızdan bilgi alınabileceği bu
 tür durumlarda krizin en can sıkıcı noktalarıdır. Kriz anında gazeteciler
 sadece krizle ilgili yaşanan gelişmeleri bire bir aktarmakla yetinemezler.

Kriz konusunun mutlaka bir arka planı olmalıdır. Bu
 sunulamazsa bağlamdan kopuk bir habercilik yapılmış olacaktır. Bu noktada medya
 kuruluşlarının arşivlerinin ve insan kaynağının önemi ortaya çıkar.

Robot gazetecilik denilen gelişme ise daha öncekilerden
 farklı olarak içerik üretme üzerine kurulu bir yeniliktir. Teknolojik
 gelişmeler bugüne kadar medyanın içeriğinin daha hızlı ve daha kaliteli bir
 şekilde izler kitleye ulaşmasını sağlamaktaydı. Robot gazetecilikte ise artık
 metinsel içeriğin de teknoloji eliyle oluşturulabileceğini görmekteyiz.

Robot gazetecilik denilen yeni gazetecilik pratiği bir
 yazılım ve algoritma yardımıyla insan eli değmeksizin bir olayın anlaşılabilir
 bir haber metni haline getirilmesidir. Literatürde robot gazetecilik için
 “otomatize içerik”, “algoritmik haberler”, “web 3.0 gazetecilik” ve
 “robogazetecilik” gibi adlar da kullanılmaktadır.

Robot gazetecilik yöntemiyle haber üretilmesinin ilk örneği
 olarak Los Angeles Times gazetesinde 2014 yılında yayımlanan bir deprem haberi
 gösterilebilir. Bu haberin üretimi aslında çok da karmaşık olmayan bir yazılıma
 bağlıdır. Daha önceden hazırlanmış bir deprem haberi metni yazılıma
 yüklenmiştir. Depremin nerede, hangi şiddette ve ne zaman gerçekleştiği ise
 metinde boş bırakılmıştır.

Veri gazeteciliği büyük veri setlerinden anlamlı çıktılar
 sağlamaya çalışan yeni bir gazetecilik türüdür. Geleneksel gazetecilikte kaynak
 olarak insanlar, kurumlar ve belgeler öne çıkarken, veri gazeteciliğinde temel
 haber kaynağı elde edilmiş fakat işlenmemiş büyük miktarlardaki veridir.

Veri gazetecisi devasa veri setleri içerisinden nitelikli
 bilgi üretip bunu analiz edebilen kişidir. Veri gazeteciliğinde bilgilerin
 sunumu interaktif haritalar, detaylı grafikler, videolar ve infografikler
 eşliğinde yapılmaktadır.

Veri gazeteciliğinin kökeni 1960’ların ABD’sine
 dayanmaktadır. 2000’li yıllardan itibaren internet altyapısının ve yeni
 iletişim teknolojilerinin hızlı bir şekilde gelişmesi ve çoğu demokratik ülkede
 devlete ait verilerin halka açık bir şekilde internette paylaşılması veri
 gazeteciliğinin ortaya çıkmasının en büyük nedenleridir.

Veriler tek başlarına bir şey ifade etmeyebilirler. Bu
 nedenle veri gazetecisi verileri önce enformasyona daha sonra ise bilgiye
 dönüştürebilen kişidir. Veri gazeteciliği “birbirinden bağımsız ya da birbiri
 ile bağlantılı olan genellikle büyük çapta veri setlerinin incelenmesi, bu
 setlerde yer alan bağlantılar arasındaki ince noktaları analiz etme ve okuma,
 tüm bu işlemlerin sonucu bu verilerden hikâye çıkarma işidir”.

Advertorial’lar okuyucuları bir ürünü satın almaları için
 motive ederken aslında reklam değilmiş gibi görünen, dergi, gazete veya haber
 portalının bir parçası gibi duran reklamlardır.

&nbsp; 

Advertorial türünde reklamlar televizyonlarda, dergilerde ve
 gazetelerde uzun bir süredir yayımlanmaktadır. Son dönemde advertorial
 reklamların haber portallarında da son derece popüler olmaya başladığı
 söylenebilir.

Advertorial reklamlarda amaç okuyucu haber sitesinde
 haberlere göz gezdirirken -bazen oradaki haberlerle ilgili bir konuda
 advertorial’ın da tıklanması ve reklamdan kaçmaya alışmış okuyucuyu farklı bir
 yöntemle reklama çekmektir.

Bazı durumlarda advertorial’lar gerçekten bilgilendirici
 olabilir. Örneğin, belli bir hastalıkla ilgili önemli bilgiler sunan bir
 advertorial aslında özel bir hastanenin bir reklam ajansına hazırlattığı bir
 reklamdır. Okuyucu bunu başlangıçta bir sağlık haberi metni sanabilir.

Okuyucuların advertorial’lara karşı dikkatli olmaları ve
 bunların haber sitesinin veya gazetenin çalışanları tarafından hazırlanan
 haberler olmadığını bilmeleri gerekmektedir. Advertorial’lara her zaman “bu bir
 reklamdır” ya da “advertorial” ibaresi konulmalıdır.

Kırklareli’de tabakalaşma kendini iyiden iyiye hissettirmeye
 başladı bile. Türkiye’de sınıflar ve tabakalaşma üzerine yapılan ampirik
 çalışmalarda üç tarihe vurgu yapılmaktadır. Bunlardan birincisi 1950’dir. Bu
 tarihte Türkiye’de büyük bir sanayileşme ve kentleşme başlamış, dolayısıyla
 geleneksel sosyal yap ve sınıflar değişmeye başlamıştır. Tabaklaşmanın gelişimi
 bakımından ikinci kırılma tarihi ise 1980’dir. 1950-1980 arasında Türkiye’de
 bir sanayi burjuvazisi, bir işçi sınıfı oluşmuş, bunu tamalar bir biçimde memur
 orta sınıfı genişlemiştir. Ancak 1980 sonrasında dünyaya açılma ve
 liberalizasyon ve fordist ekonomiden post-fordist ekonomiye geçişin dinamikleri
 ile birlikte tabakalaşma sisteminde ciddi değişimler ortaya çıkmıştır.

&nbsp;Dolayısıyla
 tabakalaşma ile ilgili sınırlı sayıdaki araştırmada da bu tarihler ekseninde
 gerçekleştirilmiştir. Üzerinde durulan üçüncü tarih ise içinde bulunduğumuz
 dönemi başlatan 2000 tarihidir. Bu tarihten itibaren geçen zaman Türkiye’nin toplumsal
 yapı ve tabakalaşma açısından yeni bir dönem olarak görülebilir. Bu yeni dönemde
 1980’lerde başlayan ve 1990’larda durağanlaşan liberalizasyon ciddi bir biçimde
 hızlanmış, devletin ekonomideki rolü yeniden tanımlanmış, kırdan kente göç
 dinamikleri zayıflamış ve kentleşmede yeni ilişkiler baş göstermiştir.
 Dolayısıyla bu dönemde sosyal tabakalaşmanın mahiyetinde ciddi değişimler
 gerçekleşmiştir. Bu dönem aynı zamanda sosyolojide toplumsal eşitsizlik,
 tabakalar ve eşitsizliğin daha fazla dikkat çektiği bir zaman dilimidir.

Türkiye’de tabakalaşma konusu ile ilgili bilinen ampirik ilk
 çalışmayı yapan Borandır. Marksist birsosyal bilimci olanBoran’a göre toplumsal
 tabakalaşma doğayı işleme biçimine bağlı olarak şekillenir. Bu çerçevede
 toplumdaki sınıfsal farklılaşma mülkiyet farklılığından kaynaklıdır. Boran
 tabakalaşmanın teknik alanda yaşanan ilerlemeye bağlı olarak toplumda artan
 işbölümü ve farklılaşmaya bağlı olduğunu dile getirmektedir. Ona göre
 işbölümündeki artışla toplumdaki işlerin sayısı çoğalacak ve bu işler nitelik
 bakımından birbirinden ayrılmaktadır. Böylece her bir işi gören ayrı meslek
 grupları ortaya çıkmaktadır. Görüldüğü üzere Boran’ın toplumsal yapı ve
 tabakalaşma yaklaşımı Marksist yaklaşımdan kayarak işlevselciliğe
 yaklaşmaktadır. 

Bakacak’ın belirttiği gibi Boran toplumsal yapıyı Marx’ın
 mülkiyet ve üretim ilişkileri açıklamasına işbölümünü ekleyerek açıklamaktadır.
 Bakacak onun Şikago Ekolünün beşeri ekoloji yaklaşımına daha yakın olduğunu
 belirtir. Buna göre Boran toplumsal yapının toplum ile tabiat arasındaki ilişki
 çerçevesinde ortaya çıkan kurumlar çerçevesinde şekillendiğini düşünmektedir. Görüldüğü
 üzere Boran tabakalaşmayı sosyal analizin merkezine koymaktadır. Ona göre
 Türkiye toplumu köylülüğe dayanan sosyal zümreden mülkiyete dayalı sınıf
 tabakalaşma modeline geçiş yaşamaktadır.

Boran’ın talebesi olan Mübeccel Kıray da aynen onun gibi
 toplumsal değişme ile tabakalaşma arasında yakın bir ilişki kurmaktadır.
 Boran’ın danışmanlığında hazırladığı Tüketim Normları Üzerine başlıklı doktora
 tezinde tabakalı sosyal düzenin tesisinin tüketime atfedilen değerlerde meydana
 getirdiği değişimi ele almaktadır. Bunu tamamlar bir biçimde Northwestern
 Üniversitesi’nde yaptığı Dört Farklı Kültürde Gösterişçi İstihlak Eğilimleri
 başlıklı ikinci doktorasında ise karşılaştırmalı bir biçimde gösterişçi tüketim
 ile tabakalaşma arasındaki ilişkiyi incelemektedir. Ona göre 1950’de Türkiye’ye
 döndükten sonra üniversitede kendisine yer bulamamış ve ODTÜ’ye girdiği 1960’a
 kadar özel sektörde çalışmıştır. 1960’ta ODTÜ’de Sosyal Bilimler Bölümü’nü
 kuran Kıray 1960’lar ve 1970’lerin ilk yarısında toplumsal değişme ile ilgili
 önemli araştırmalar yapmıştır.

Kıray da hocası gibi tabakalaşma analizinde karmaşık bir
 yöntemsel çerçeveye sahiptir. Kıray, Boran’ın açtığı izden yürüyerek işlevselci
 ve Marxist kuramsal yaklaşımları birleştirerek analizlerini gerçekleştirmiştir
 Ona göre tabakalaşmadaki değişimler toplumdaki yapısal işlevsel bütünlüğü
 sağlamada önemli bir rol oynamaktadır. Gerçekleştirdiği araştırmalarda
 Türkiye’de sanayileşme ve köyden kente göç (kentleşme) ile birlikte değişen
 tabakalaşma örüntülerini gözlemleyen Kıray, nihayetinde kentli bir modern
 sınıflı toplumun ortaya çıkacağını ileri sürmektedir. Ancak eski tabakalaşma
 örüntüleri ve bunun bozulmuş yeni biçimlerinin oluşturduğu engellerin
 toplumdaki bu değişimi yavaşlattığının da farkındadır. Özellikle 1960’ların
 ortasında Hollandalı coğrafyacı Jan Hinderinck’le birlikte Çukurova’da
 gerçekleştirdiği araştırmada kırdaki makinalaşma ile birlikte ortaya çıkan yeni
 tabakalaşma biçiminin modernleşmenin (yapısal işlevsel bütünleşmenin) önünde
 engel olduğunu tespit eder.

Türkiye’de 1970’lerde sınıf üzerine çalışmalar yapan Ali
 Gevgilili Marksist şemaya sadık kalarak Türkiye’nin endüstrileşme ve sermaye
 birikiminin oluşturduğu özel koşullar altında dört sınıfın oluştuğunu dile
 getirmektedir. Bunlar sırasıyla sermaye sahibi büyük burjuvazi, emekleriyle
 geçinen işçi sınıfı, entelektüel becerileri ile geçinen küçük burjuvazi ve
 tarımda geleneksel örüntüleri sürdüren köylülük olarak belirlenmektedir.

Kırklareli’de imkan olmadığı için yapılmasa da polis adliye
 haberciliği diye bir türde bulunuyor. Medyada önemli konuma gelmiş
 gazetecilerin büyük bir çoğunluğu mesleğe polis-adliye muhabiri olarak
 başlamıştır. Mesleğin özüne ilişkin oldukça öğretici tecrübeleri içinde
 barındıran polis-adliye haberciliği gazeteciliğin en zorlu alanlarından
 biridir. 

Bu alanda kariyerine başlayan genç bir gazeteci hem ülkedeki
 hukuk sistemine dair fikir sahibi olma imkanı bulur hem de toplumun çok farklı
 kesimlerinden insanların yaşamlarına bire bir şahit olma fırsatı yakalar. Bu
 bir gazetecinin gelecekteki kariyeri adına paha biçilmez bir öğrenme sürecidir.

Polis-adliye muhabirleri görevleri gereği son derece
 tehlikeli ortamlarda bulunabilirler. Hatta bu habercilik türü savaş
 muhabirliğinden sonra hayati tehlikenin en yüksek düzeyde olduğu gazetecilik
 türü olarak görülebilir.

Muhabirlerin zorlu ortamlarda çalışma kabiliyetine sahip
 olması önemlidir fakat bu tek başına bu mesleği icra etmek için yeterli
 değildir. İyi bir polis-adliye muhabiri genel habercilik kurallarına ilişkin
 bilgisinin haricinde temel hukuk bilgisine de sahip olmalıdır.

&nbsp;Özellikle haberde yer
 verilecek olan hukuki kavramların doğru bir şekilde kullanılması önemlidir.
 “Polis Adliye muhabirleri adli süreçlerle ilgili olayları yakından izledikleri
 için bu alanda uygulanmakta olan yasal prosedürü öğrenmeli, gerekli
 terminolojiden haberdar olmalıdır. Dava dosyalarının incelenmesi önemlidir.
 Dava süreçlerinin nasıl şekillendiği bilinmelidir.”. Polis-adliye muhabirliği
 teknik bilgiler isteyen bir gazetecilik türüdür. 

Bu nedenle yapılan hatalar ve ihlaller kasten olmasa dahi
 ciddi sonuçlar doğurabilir. Bu ihlallerin sebebi gazetecilerin konuyla ilgili
 yeterli düzeyde eğitimden geçmemesi ve mesleki tecrübelerinin eksikliğinden
 ileri gelmektedir.

Polis-adliye muhabirleri çalıştıkları haber konularıyla
 ilgili kişilerle profesyonel bir ilişki ağı kurmak zorundadır. Bunu yaparken
 kişilerle mesafesini doğru belirlemeli, hiçbir zaman mesleğine zarar verecek
 ölçüde samimiyet kurmamalıdır.

&nbsp;Bunların haricinde
 iyi bir polis-adliye muhabirinin sistematik olarak hazırlanmış bir kişisel
 arşivi olması ve haber kaynaklarıyla her zaman iletişime geçebilmesi için
 ilgili kişilerin iletişim bilgilerini içeren dijital bir rehbere sahip olması
 ve bunu zaman zaman yedeklemesi gerekmektedir.

Fikri takip bir gazetecinin yazdığı haberin yayımlanmasının
 ardından haber konusuna ilişkin yeni gelişmeleri izlemesi, gerekirse bu konuda
 yeniden haber yapması ve yazdığı haberin sonuçlarını gözlemlemesi olarak tanımlanabilir.
 Toplumsal sorumluluğu olan gazetecinin hedefi yayımladığı haberin toplumsal bir
 faydasının olmasıdır. 

Bu bakış açısıyla değerlendirildiğinde toplumsal bir soruna
 değinen bir haber metni gündeme getirdiği toplumsal sorunla bir değişime
 kıvılcım olabilir. Gazetecinin bir görevi de yazdığı haberin ne şekilde ses
 getirdiğini gözlemlemek ve konuya toplumsal ilgi devam ettiği sürece konuyu
 takip etmektir.

Polis-adliye haberleri cinayet, yüz kızartıcı suçlar,
 trafik, ev ve iş kazaları, felaketler, intihar vakaları, adli süreçlerle ilgili
 tüm konular gibi çok farklı alt dallardaki haberleri kapsayan bir haber
 türüdür. Cinayet ve yüz kızartıcı suçlarla ilgili haberler çoğu zaman tekil
 olaylardan oluşsa da toplumun geniş kesimleri tarafından ilgiyle okunmaktadır.

Kaza ve felaket haberleri de en sık karşılaşılan polisadliye
 haberleri arasında gösterilebilir. Bu tip konuların haberleştirilerek medyada
 yer almasının diğer insanların bu tip kaza ve felaketlere karşı kendilerini
 korumaları için bir farkındalık oluşturabilir. Ayrıca ilgili yetkililer kaza
 veya felaketin yaşandığı bölgede gerekli iyileştirmelerin ve yardımların
 yapılması konusunda medyada sunulan bilgilerden faydalanabilir. 

Bu haberlerde haber diline ve etik kurallara dikkat
 edildiği, olaya ilişkin yaralı ve ölü sayısı ve olaydan etkilenenlerin
 isimlerinin farklı kaynaklardan doğrulandığı sürece bu haberlerin toplumsal
 faydasından söz etmek mümkündür.

Kırklareli, çok uzun süredir insanların gözünde de
 kentleşmenin en yoğun yaşandığı yerlerden birisi durumunda. Türkiye’de
 kentleşme konusundaki en yaygın kavramsal çerçevenin Şikago kent sosyolojisi
 okulunun etkisi altındaki ikili bakış açısı olduğu söylenebilir. Bu yaklaşımın
 üzerinde durduğu iki yönden birincisinde, kentleşme, nüfusun belli yoğunluğun
 ve belli büyüklüğün üstündeki yerleşmelerde toplanması olarak ele alınmakta ve
 bu nüfusun tarım dışı faaliyetlerle uğraşması, heterojen olması vb. özelliklerinin
 belirtilmesiyle tamamlanmaktadır. 

Üzerinde durulan yönlerden İkincisinde “kent kültürü” olarak
 adlandırılabilecek değerler, davranışlar ve tutumların benimsenmesi kentleşme
 olarak görülmektedir. Uzmanlaşmanın geliştiği heterojen bu nüfus “kişisel olmayan”
 ilişkiler içindedir. İlişkiler çıkar dengesine dayanan sözleşmelerle kurulur.
 Laik, bireyci, akılcı tutumlar egemendir. Aslında kentleşmenin bu tür
 tanımlanmasında üzerinde durulan her iki yön de birbirinin tamamlayıcısıdır. Bu
 tamamlayıcılık bir üçüncü öğe yardımıyla kolayca kurulabilmektedir. 

Toplumlar gelişmelerinin evrimsel aşamalarından geçerken
 sanayileşebilmeleri ve sanayileşmelerini sürdürebilmeleri için hem belli bir
 yerleşme biçimine ve nüfus yığılmasına hem de bu nüfusun “kentli kültürü” denen
 değerlere, tutumlara, davranış biçimlerine sahip olmasına gereksinme
 duymaktadırlar. Bu gereksinme, sanayileşen ülkelerde kentleşmeyle yani
 kentlerin sayıları ile büyüklüklerindeki artma ve kent kültüründeki
 yaygınlaşmayla karşılanmaktadır. Şikago Okulunun kentleşmeye bu tür bakış
 açısı, içinde geliştiği ileri bir sanayi ülkesi olan ABD’nin koşulları
 tarafından etkilenmiştir. Birbirini tamamlayan bu iki yönlü kentleşme
 tanımının, geliştiği toplumun koşullarına uygunluğuna, İngilizce dilindeki
 karşılığı kanıt olarak gösterilebilir. İngilizcede “kentleşme’ terimi hem
 nüfusun belli noktalarda yığılma sürecini hem de kentli kültürün yaygınlaşması
 sürecini içermektedir. Her iki süreç o kadar eşzamanlıdır ki dilde bu iki
 kavramın farklılaştırılması için bir gereksinme doğmamıştır. Oysa “kentleşme”
 terimi Türkçe’ de her iki kavramı birden taşıyamamış, farklılaşmış, “kentleşme”
 yanı sıra “kentlileşme” ortaya çıkmıştır. 

Kentleşme daha çok nüfusun belli noktalarda yoğunlaşmasını
 gösterirken, kentlileşme kentli kültürünün yayılmasını göstermeğe başlamıştır.
 Bu farklılaşma bir gereksinmenin, başka bir deyişle, kentleşmenin söz konusu
 iki boyutunun Türkiye’de eşzamanlı olmayışının bir sonucudur. Kent ve
 kentleşmeye Şikago Okulunun bu bakış açısının yetersiz kalışı, sadece Türkiye
 gibi çevre ülkelerinin gerçeğini kavramlaştırmada ortaya çıkmamakta, tarih
 içinde gözlenen kentsel kategorileri, örneğin sanayi öncesi dönemin kentini de
 kavramakta yetersiz kalmaktadır. Böyle olunca, farklı zaman ve mekânlarda kent
 olgusunun nasıl kavranması gerektiği sorusu ortaya çıkmaktadır. Bu sorunun
 yanıtı da tarih içinde toplumsal kuruluşların aşama aşama gelişme gösterirken
 ne tür yerleşme yapıları ya da sistemleri ortaya çıkardığının anlaşılmasından
 geçmektedir. Tabii bu tür bir ele alışta köy ve kent ayırımı esas ilgi alanı
 olmaktan çıkmakta, bunun yerine tüm yerleşme sisteminin evrimini anlamak ön
 plana geçmektedir.

Köy ve kent ayrımı bu sistemin evrimi incelenirken karşımıza
 çıkacak kategorilerdir. Bu köykent karşıtlığı, toplumsal kuruluşların ilk
 aşamasında görülmezken, daha sonraki aşamalarında ortaya çıkmakta, daha da
 ileri dönemlerde ise aşılmaktadır. Bu nedenle, kentleşme konusunda daha yeterli
 bir kavramsal çerçeve oluşturabilmek için kentleşmeye toplumsal kuruluşların
 gelişme süreci içinde yaklaşmak gerekir. 

Kentleşmeyi tanımlamak bakımından toplumsal kuruluşlardaki
 dört önemli dönüm noktası üzerinde durmakta yarar vardır. Birinci dönüm noktası
 insanların mekânda bir noktaya yerleşmesi, ikincisi kentin doğuşu, başka bir
 deyişle sanayi öncesi kentinin ortaya çıkması, üçüncüsü sanayi kentinin
 oluşumu, dördüncüsü sanayi kentinin aşılarak metropolitenleşmenin
 gerçekleşmesidir. Köy ve kent kategorileri ve kentleşme bu dört dönüm noktası
 üzerinde durarak kavranmaya çalışılmalıdır. İnsanların doğa ile etkileşim
 içinde bilgi biriktirerek yaşamlarını geliştirme yolunda, hayvanları
 evcilleştirip tarımsal üretime başlamaları, böylece gıda sağlamada bir
 kararlılığa ulaşmaları ancak M.O. 8000 yıllarında olmakta ve insanlar toprağa
 yerleşmektedir. Ancak basit üretim teknolojisi tarımsal artı ürüne henüz olanak
 vermemektedir.

&nbsp;Böyle bir toplumda
 biyolojik ayırımların ortaya çıkardığı uzmanlaşma dışında bir uzmanlaşma
 olmamaktadır. Bu durumdaki bir toplumsal kuruluşun yerleşme sistemi de birbirinden
 farklılaşmamış ve yerleşmeler arası ilişkileri gelişmemiş, birbirine benzer
 tarımsal üretim yapan yerleşmelerden oluşmuştur. Yani salt dağınık köylerden
 meydana gelen bir yerleşme sistemi söz konusudur. Böyle olunca bir köy-kent
 karşıtlığı da yoktur.

Kentin doğuşu için M.Ö. 2500-3500’lere kadar beklemek
 gerekmiştir. Arkeolojik bulgular ancak Neolitik dönemin sonunda Mezopotamya’da,
 Mısır’da, Çin’de ve Hindistan’da ekolojik açıdan uygun yerlerde, büyük
 nehirlerin suladığı verimli ovalarda kent niteliğinde yüksek nüfuslu
 yerleşmelerin ortaya çıktığını gösteriyor. İnsanlık bu aşamaya teknolojik ve
 toplumsal koşulların tarımsal üretimde artı ürünün doğmasına ve bu doğan artı
 ürünün belli uzaklıklara taşınabilmesine olanak tanıdığı sırada varmıştır.

İnsan
 ilişkilerin olması mantıklı gelen ama söz konusu insan ilişkileri iken
 kullanmaktan rahatsız olduğum bir sözcük var: “Mesafe” İnsan ilişkilerindeki
 mesafeleri öğrendikten sonra Kırklareli’de ufak bir gözlem yaptım. 

&nbsp;Kişilerarası iletişim sürecinde her bireyin
 durumuna göre bireylerarası mesafeler vardır ve bu mesafeler ilişki boyunca
 korunur.

&nbsp;İnsanlar, içinde bulundukları mekânı
 gelişigüzel kullanmazlar. Birbirlerine olan duygularına göre, aralındaki
 mesafeyi ayarlarlar. 

Arkadaşlık
 duyguları güçlü ise kişisel mesafe azalır, zayıf olan arkadaşlık ilişkilerinde
 ise kişisel mesafe oldukça artar.

Mesafe,
 öneminin farkında olanlar tarafından kontrol edilebilir bir iletişim öğesidir. 

Bu
 nedenle hem yüz yüze ikili ilişkilerde, hem de geniş mekân içinde bir
 toplulukla kurulan ilişkilerde mesafeyi bilinçli olarak kullanmak büyük yarar
 sağlar. Kişinin diğer insanlarla arasına koyduğu uzaklık, onlara karşı olan
 duyguları ile ilgilidir.

İnsanlar
 birbirleriyle ilişkilerini temel olarak dört bölgede düzenlerler.

Mahrem
 Alan: (Mesafe: 30, 35 cm)

Her
 insanın bir psikolojik korunma sınırı vardır. Buna mahrem alan denir. 0-25 cm.
 yakınlık içine sadece özel duygusal ilişkimiz olan insanları alırız. Bunlar
 aile bireyleri, eşimiz-sevgilimiz ve çok az sayıdaki yakın arkadaşlarımızdır. 

Bu
 kimselerin dışında herhangi bir kişinin bu mesafeyi aşması bizde rahatsızlık
 yaratır. Asansörde, toplu taşıma araçlarında hissettiğimiz sıkıntı, huzursuzluk
 duyguları mahrem alanımızın içine tanımadığımız kişilerin girmiş olmalarından
 kaynaklanmaktadır. 

Her
 ne kadar mahrem alan içerisine yakın ilişkide bulunduğumuz kişilerin girmesine
 izin veriyorsak da bu giriş geçici sürelidir.

Orası
 bizim yaşam alanımızdır, sırlarımızın saklandığı, arzu ve isteklerimizin doğal
 halde bulunduğu yerdir. Mahrem alan kendimizi en güvende hissettiğimiz,
 korunduğumuz yerdir. Bu nedenle orada yalnızca biz varızdır.

Kişisel
 Alan: (Mesafe:40-80 cm)

Birbirlerini
 tanıyan ve rahat konuşan iki insan, bu mesafede kendilerini en rahat
 hissederler. Kendimizi yakın hissetmediğimiz insanların girmesine izin
 vereceğimiz en yakın alan kişisel alandır. Sosyal ortamlarda, işyerinde
 birbirini tanıyan ve arkadaş kabul eden insanlar birbirleriyle bu mesafe içinde
 ilişkidedirler.

Sosyal
 Alan: (Mesafe: 80 cm.-2 m)

İşlerin
 rahatça konuşulduğu, resmi ilişkilerin sürdürüldüğü bölge bu çemberdir.
 Tanıdıklarımızla, işyerindeki arkadaşlarımızla, evimize gelen tamirci, kapıcı
 gibi kimselerle kurduğumuz ilişkilerde 1 m.-

2,5
 m. arasında bir mesafede durmaya çalışırız.

Genel
 Alan: (Mesafe: 2 metre...)

İki
 metreden başlayarak uzayan kişisel alan genel, topluma açık, tanımadığımız
 kişiler içindir. Otobüs durakları, havaalanları, tren istasyonları, lokanta,
 pastane vb. topluma açık yerlerde birbirlerini hiç tanımayan insanların
 korumaya özen gösterdikleri mesafedir. 

Ne
 var ki zorunlu koşullar nedeniyle okullarımızda öğretmenler, genellikle böyle
 bir mesafe kullanmak zorunda kalırlar. Aradaki mesafe on &nbsp;metreyi geçtiği zaman, karşılıklı etkileşim ve
 iletişim daha da zorlaşır.

Kişilerarası
 iletişim sürecinde, başarılı bir şekilde ilişki kurmak için yalnızca iki temel
 kuralın varlığı dikkati çeker. Birincisi karşıdan beklenen tutum ve tavırlar
 önce karşıya verilmelidir. Beklenilen özen, ilgi, saygı ve sevgi karşıya
 sunulabilmelidir. 

Çünkü
 vermeden almak tanrıya mahsustur. O halde beklediklerimiz veya beklentilerimiz
 önce karşımızdaki insanlara sunulmalı ki onlarda bize karşı nasıl davranabileceklerini
 öğrensinler. İlişki kurma boyutunda ikinci kural; kendimize-içeriye değil diğer
 kimselere-dışarıya odaklanmalıyız. 

Bir
 sonraki adımda söyleyeceğimiz sözü düşünmek veya aklımızdan geçirmek yerine ya
 da utangaçlığımız hakkında endişelenmek yerine ilgimizi karşıdaki kişi veya
 kişilere yönelterek onları aktif bir biçimde dinlemeyi tercih etmeliyiz.

Almak
 istediğimiz şeyi vermek ve diğer kişiye odaklanmak, söylenmesi yapmasından
 kolay olan şeylerdir. 

Yabancılara
 karşı duyulan korku çoğunlukla çekingen ve kaygı verici durumlara yol açar. Bu nedenle
 diğer kimselerin rahat bir şekilde ilişki kurmalarını sağlamak için şu
 kriterlerin dikkate

alınmasında fayda vardır. Fiziksel anlamda diğer kişiye
 doğru yaklaşım sürecidir. Bunun anlamı, olayları dışarıdan izlemek yerine, halkanın
 ya da grubun içine girmektir. Uzaktan on adım öteden konuşmanın yarattığı
 etkinlik ile yakın mesafeden konuşmanın yarattığı etki arasında çok fark
 vardır. Uzak durma ilişkilerde soyutlanmayı yakın durma ise ilişkilerde ilgiyi
 ön plana çıkarmaktadır.

Kırklareli’den uzak geçirdiğim birkaç günde sosyoloji
 okumalarına ağırlık verdim. Bugün sizlerle paylaşacağım. Modernlik, gerçekliğin
 mitsel olandan arınması olarak ilk adımlarını attı. Şeylerin üzerindeki esrar perdesini
 kaldırmak, doğayı doğaüstü varlıkların tatmin sahası olmaktan çıkarmak ve
 rasyonel bilginin sağladığı açıklama gücü sayesinde dünyayı sadece insanın
 kendi borusunun öteceği bir yuvaya dönüştürmek Aydınlanma’nın kültürel
 armağanlarıydı. 

Modernlik mitolojinin belirsiz, değişken ve haliyle tekinsiz
 anlatılarının silindir gibi üzerinden geçip tüm toplumu rasyonel yasalarının
 genel geçer, kanıtlanmış ve güvenli açıklamaları için birer uygulama sahası
 halini getirirken Platon’un filozof-kralının beklentilerinin dahi ötesinde
 geçiyordu. Mitler kökeni ve kimin söylediği bilinmeyen sembolik anlatılar
 olarak insanın dünya ile arasındaki boşluğu doldurmaya hizmet etmiştir. İnsan
 ve insan olmayan arasındaki farkların silindiği bu hikayelerde bireylerin kaderi
 mantıksal ayrımların bir işe yaramadığı büyük bir bilmecenin parçası gibi ele
 alınır( Sabah dört, öğlen iki akşam üç ayaklı olan şey nedir?). 

Verilen her cevap başka bir soruya ve her soru da başka bir
 cevaba dönüşürken mitosun tesadüfiliğe olanak tanımayan, bütüncül ve katmanlı
 yapısı şeylerin kendinde- varlığını kendi kozmik saçmalığı adına feth eder.
 Gerçekliği büyülü bir sembolizmin dolayımında keşfetmeyi olguların dünyasından
 söküp çıkarmayı amaçlayan modernlik onların ancak kurguda kalmış arzularını
 hayata geçirir. Bu noktada tekil olanı genel bir hakikate çevirmek aydınlanma
 söylemi ile mit arasında tersine işletilen bir ortaklık kurar. Mitolojilerin
 dünyayı ve içindekilere insani niteliklerle bezeyen imgesel totolojisi yerine
 aydınlanma düşüncesi insanı soyut ve türdeş yasaların totolojik bir sonucu
 olarak kabul edecektir. Kahraman ve diğerlerinin kaderi doğa üstü bir iradenin
 bilinmez yaptırımları aracılığında açığa çıkmaz. 

Kahramanın herkesle giriştiği amansız mücadeleler, özne ve
 nesne soyutlaması altında etki ve sonuçları önceden belirlenmiş birer prosedüre
 indirgenmiştir. Kahramanın kaderinin çağrısını kulak verip türlü maceralara
 girişmesine gerek yoktur. Çünkü dünyanın modern benliğin içkin boşluğunu
 beslemekten başka bir gizemi kalmamıştır. Modern insanın türlü bariderleri
 atlattıktan sonra aslında aradığının en başından beri evinde olduğunu görmesini
 sağlayacak bir olgunlaşma süreci yoktur; çünkü sürekli hareket etmek,
 biriktirmek, dönüştürmek zorunda olan bir varoluş tarzının kendini ait hissedeceği
 bir evi yoktur. Elbette ki bu ontolojik yoksunlukları telafi arzusu hepten yok
 olmamıştır ve hatta insanlık tarihinin en gösterişli ikamelerini üretmiştir
 olabilir ancak her yaratımının kıyametin tarihini biraz daha öne çeken bir
 yıkım tehlikesi ile birlikte… 

Modern mitlerin en özgünlerinden biri Johann Wolfgang
 Goethe’nin Faust’udur. Yazarının genç bir delikanlı iken başlayıp seksenlik bir
 ihtiyarken tamamladığı bu metin gerek çağdaşları gerek sonraki kuşaklar
 üzerinde büyük etkiler bırakır. Bu kitabı halen okunur kılan şeyin yaratılan
 karakter ve olay örgüsünün sıradan işlerin bağlandığı modern mitsel mantığı
 ustalıklı bir şekilde göstermesi olabilir. Ya da modern hayatı anlamlandıran
 değerlerin aslında şeytani birer gözbağı olduğunu görme hazzını yaşayan
 imtiyazlı bir entelektüel çevre kitabın hemen her dilde basılmasını sağlamış
 olabilir ancak bize kalırsa kitabın sırrı ruh ve beden, fayda ve erdem,
 özgürlük ve düzen arasında salınan modern kültürün kararsız yapısını kendini
 temsil evreninde en iyi resmeden bir ideal tipler çeşitlemesi olmasıdır. 

Bu noktada Faust’un türsel olarak modernliğin temel edebi
 formu dediğimiz roman türü ile biçimsel olarak örtüşmediği ortadadır. Bilindiği
 üzere Goethe’nin Faust’u manzum bir tiyatro oyunudur. Şiirsel yapıyı muhafaza
 etmesi, uslup güzelliğinden ziyade şeylerin oluşum sürecini metnin temsiliyeti
 kendi içinde yeniden üretmeye çalışan bir edebi formla örtüşmediği
 söylenebilir. Benzer şekilde olay örgüsünün ve karakterlerin romanın dökümanter
 gerçekçiliği ile betimlenmek yerine dramaturjik tekniklerle kurgulanmasının
 yukarda bahsettiğimiz özellikleri ile çelişmiş gözükmektedir. Bununla birlikte
 Faust’un ne aristokrat ne köylü olan sosyal kökeni, burjuva kültürüne has
 yaşama arzusu ve yaşadığı dünyayı yeniden yaratmak için verdiği mücadele türün
 özgün içeriğini aynen paylaşmaktadır. 

Faust, Goethe’nin muhayyelisine has bir figür değildir.
 Modern edebiyatta 16. Yüzyıldan itibaren her dönem farklı yazarlarca eklenen
 yeni özelliklerle kendini güncelleyen bir mittir. Marlowe’un ve Thomas Mann’ın
 Doctor Faustus’u Michael Bulgakov’un Usta ile Margaritası gibi bir çok edebi
 eser ve sinema filmine konu olmuş bu klasikleşmiş hikaye, yeni çağın
 dünyasındaki bir sapkının gerçek yaşam öyküsüne dayanır.

Kırklareli’de küresel kuruluşlar kendini göstermeye başladı.&nbsp; “Dünya Bankasında kararların çoğu zaman
 ideolojik ve politik nedenlerle alındığını gördüm” diyen Stiglitz’e göre,
 küresel kuruluşların izlediği politikaların, gelişmekte olan ülkeler, yoksullar
 ve işsizler üzerinde yıkıcı etkisi var ve küreselleşmenin işleyiş biçiminin
 tümüyle reforme edilmesi şarttır. Çünkü mevcut hâliyle kararlar muktedirlerin
 çıkarlarına göre alınmakta ve geniş kitlelerin sorununu çözmemektedir. Oysa
 doğru ekonomi politikaları yoksulların sorununu çözmelidir. Ancak 1999’da
 Seattle’da başlayan ve günümüze kadar güçlenerek devam eden küreselleşme
 karşıtı toplumsal hareket mevcut hoşnutsuzluğun bir sonucudur. Stiglitz, Asya
 ülkelerinin küreselleşmeyi oldukça iyi kullandığı düşüncesinde. Bir diğer
 ifadeyle Çin gibi Asya ülkeleri, küreselleşme sayesinde son dönemdeki ekonomik
 büyümelerini gerçekleştirmişlerdir. Sıradan insanlar günümüzde, küresel ağlar
 sayesinde yüzyıl öncesinin prenslerinden daha fazla bilgiye ulaşabilir hâle
 gelmişlerdir. İronik bir biçimde dünyanın en büyük küresel hareketi olan
 anti-küreselci hareket de küresel teknolojik ağların imkânlarından faydalanarak
 büyümektedir.

&nbsp;Stiglitz’e göre
 küreselleşme yapısal olarak sadece iyi ya da kötü olarak değerlendirilemez.
 Küreselleşme, hem olumlu hem de olumsuz etkileri olan bir süreçtir. Ancak
 olumsuz sonuçlarının en önemli sebebi, küreselleşmenin kötü yönetilmesidir. İyi
 yönetilirse yeryüzünde yoksulluğun azaltılma potansiyeli olan küreselleşme,
 günümüzde daha çok gelişmiş ülkelerin ve küresel şirketlerin çıkarlarına uygun
 yönetildiği için tam aksi etki yapmaktadır. Çoğunluğu yoksul ve bazıları da
 zengin ülkelerde yaşayan birçok insan, mevcut küreselleşme süreci dolayısıyla
 daha fazla yoksullaşmış ve daha kötü koşullarda çalışır hâle gelmişlerdir.
 Ancak bunun değiştirilmez bir kader olmadığı düşüncesinde. Eğer izlenen
 politikalar değiştirilirse daha geniş kitlelerin küreselleşmeden faydalanmasını
 sağlamak mümkün olabilir. Nitekim Küreselleşme: Büyük Hayal Kırıklığı
 kitabındaki yönelttiği eleştirilerden sonra, yoksulluğun azaltılması,
 aralarında IMF’nin de bulunduğu çok sayıdaki kurumun gündemlerinden birisi
 hâline gelmiştir.

Stiglitz, küreselleşmenin gelişmekte olan ülkelere, küresel
 kuruluşların vaadetmiş oldukları yararları sağlamadığı düşüncesindedir.
 Zenginler ile yoksul ülkeler arasındaki gelir mesafesi açılmaktadır. Çok sayıda
 insan yoksullaşmaktadır. Örneğin daha varlıklı bir hayat getireceği
 düşüncesiyle Sovyetler birliği, sosyalist sistemden piyasa sistemine geçme
 çabası içindeyken gelir ve yaşam standartlarında daha büyük bir gerileme ortaya
 çıkmıştır. Bir diğer ifadeyle ona göre, küreselleşme yoksulluğu geriletemediği
 gibi, istikrarı da tesis edememiştir. Batı Avrupa ülkeleri, eski sosyalist ülkelere,
 piyasa düzeninin büyük bir zenginlik getireceğini söylemesine karşın,
 küreselleşme birçok ülkede yoksulluk getirmiştir diyor.

Amerika ve Avrupa ülkelerinin küreselleşme politikalarını
 ikiyüzlülükle suçlayan Stiglitz “Batı ülkeleri, fakir ülkeleri ticaret
 engellerini kaldırmaya zorlarken kendi engellerini kaldırmayarak gelişmekte
 olan ülkelerin tarım ürünlerini ihraç etmelerini önlediler ve bu ülkeleri çok
 ihtiyaç duydukları ihracat gelirinden yoksun bıraktılar” diyor. Bunu kaldırmak
 için Dünya Bankasında görev yaptığı yıllarda mücadele verdiğini ancak başarısız
 olduğunu ifade etmektedir. Stiglitz’e&nbsp;
 göre, gelişmiş ülkeler, DTÖ, DB ve IMF gibi uluslararası örgütler,
 gelişmekte olan ülkeler için yapabilecekleri birçok şeyi yapamadıkları gibi,
 bazen de gelişmekte olan ülkelerin ekonomilerini ve hayatlarını çok daha
 kötüleştirmişlerdir. Örneğin 1990’larda IMF programları Doğu Asya krizini çok
 daha kötü hâle getirmiştir. IMF’nin savunduğu “şok tedavi” yöntemi geçiş
 sürecinin başarısızlığında önemli bir rol oynamıştır.

Stiglitz, mevcut hâliyle küreselleşmenin zararlarının birçok
 ülke için faydalarından daha fazla olduğunu iddia etmektedir. Çünkü sorumsuz
 küreselleşme süreci, gelişmekte olan ülkelerde çevreye zarar vermiş, siyasi
 sistemleri yozlaştırmış ve “şok tedavi” yöntemlerinin sonucu ortaya çıkan
 işsizlik, özellikle Latin Amerika ülkelerinde şiddeti tırmandırırken,
 Endonezya’da etnik çatışmaların artışına yol açmıştır diyor. Bütün bu
 olanlardan da özellikle yukarıda adı geçen üç uluslararası örgütü sorumlu tutuyor:
 DTÖ, DB ve IMF.

Aslında IMF ve Dünya Bankası, İkinci Dünya Savaşı
 sonrasında, uluslararasında finansal konularda krizleri önlemek, istikrarlı
 ticari ilişkiler ile tam istihdama ve ekonomik büyümeye katkı sağlamak gibi
 amaçlarla kurulmuştur. 

&nbsp;

İslam dünyasında ortak duyguları ve anlamları taşıyan Muharrem ayına
 girdik.

&nbsp;

30 Temmuz tarihinde Muharrem ayına girerek kameri aylara göre Hicri
 Yılbaşında da 1444’üncü yıla adım atmış olduk.

&nbsp;

Hicri Yılbaşına ve Muharrem ayına girdiğimiz şu günlerde 8 Ağustos
 Pazartesi günü ise birlik ve beraberliğin simgesi olan Aşure Günü’nü
 kutlayacağız.

&nbsp;

Dini günler takvimine göre, Muharrem ayı 30 Temmuz 2022 Cumartesi günü
 başladı. Bu aynı zamanda hicri yılbaşı oldu ve hicri takvime göre 1443 yılı
 sona erip 1444 yılı başladı.

&nbsp;

Aşure Günü ise, Muharrem ayının onuncu günü yani 8 Ağustos 2022 Pazartesi
 günü idrak edilecek. O gün aşure dağıtımı yapacak birçok kişi hazırladığı
 aşurelerin paylaşımını gerçekleştirecek.

&nbsp;

Aşure etkinliği ve dağıtımı, Muharrem ayının son gününe kadar yani 27
 Ağustos 2022 Cumartesi gününe kadar &nbsp;yapılabilecek.

&nbsp;

Muharrem ayı ve Aşure Günü oruç tutmak sünnet olup bugünlerde

sıla-i rahim yapılmalı yani akrabalar ziyaret edilip hediye ile veya
 çeşitli yardım ile gönüllerini alınmalıdır.

&nbsp;

Aşure Günü, yaşanan bu gelişmelerin dışında İslam dünyasını yasa boğan
 üzücü bir hadiseye de şahitlik etmiştir.

&nbsp;

Aşure Günü’nde Hz. Muhammed'in torunu Hz. Hüseyin 70 yakını ile birlikte
 şehit edilmiştir. Yaşanan acı olay her yıl Muharrem ayında matem atmosferinde
 anılmaktadır.

&nbsp;

"Muharrem" hürmet edilen anlamındadır. Bu ay, Hz. Peygamber
 (s.a.v) tarafından Allah'ın ayı diye nitelendirilmiştir. Bu niteleme Muharrem
 ayının faziletine, ilahi feyz ve bereketinin bolluğuna işarettir.

&nbsp;

Bu bilgiler ışığında tüm okurlarımın Hicri Yılbaşıları ile Aşure Günleri’ni
 şimdiden tebrik eder, tüm İslam alemine bolluk ve bereket getirmesini temenni
 ederim.

&nbsp;

Bir yazımımızın daha sonuna gelirken, bizlere biçilen bir ömürde
 yaşadığımız veya yaşayacağımız tüm olumlu veya olumsuz olaylarda hayatımızın
 istediğimiz gibi gitmesi ve dualarımızın kabul olması temennisiyle siz değerli
 okurlarıma mutlu hafta sonları ve hayırlı günler diliyorum.

&nbsp;

Bu vesileyle sizleri Allah’a emanet ederek sağlıklı ve mutlu günler temenni
 ediyorum.

&nbsp;

Kalın sağlıcakla…

<span style="mso-bidi-font-size:
11.0pt;mso-ascii-font-family:Calibri;mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;mso-hansi-theme-font:minor-latin;mso-bidi-font-family:
Calibri;mso-bidi-theme-font:minor-latin">&nbsp;

Kırklareli’de girip çıktığımız her ortamda iletişimin farklı
 bir açısı ile karşılaşıyoruz. 

&nbsp;Kurumsal iletişimin
 kültürel işlevlerinden birisi, kurum üyelerine kurumsal kültür hakkında bilgi
 sağlanması, diğeri ise kurum üyelerinin kurumsal kültür ile bütünleşmelerine
 yardımcı olmasıdır.

Kurumsal kültür, kurum üyeleri arasında iletişim sağlar,
 diğer enformel mesajlar, işgörenler arasında anlatılan hikayeler, dedikodular,
 formel iletişim yoluyla işleyen mesajlar, sloganlar, kurumsal dokümanlar, grup
 toplantıları ve halka yönelik toplantılar, iletişim sürecinin işletilmesiyle
 anlam kazanır.

Bir kurum kimliğinin ortaya çıkması, kurum üyelerinin
 geçmişi, bugünü ve geleceği yorumlamasına ve kurumsal yaşam hakkındaki
 gerçekleri ve hikâyeleri algılamasına paralel olarak gerçekleşir.

&nbsp;Kurumsal kimlik,
 kurumsal kültürün benimsenmesi ve yaşanmasıyla kazanılır.

Kurumsal iletişim, kuruma yeni katılan üyelerin kurum
 kültürü ile bütünleşmelerinde önemli bir kanaldır. Kurum kültürü, yeni üyelerin
 formel ve enformel iletişimini sağlar.

&nbsp;Formel iletişim, iş
 tanımları ve işe yöneltme toplantıları, enformel iletişim ise hikaye ve
 dedikoduları kapsar. 

Kurum kültürü yeni üyelerin sosyalizasyonu için son derece
 önemlidir. Kurum kültürünün anlamlı kılınması ise ancak iletişim sağlanmasıyla
 gerçekleşir. Bu nedenle kurum kültürü ile iletişim arasında çok yakın bir
 ilişki vardır. 

İletişim yoluyla kurum kültürünün temel öğeleri olan
 değerler, normlar, hikayeler, tarih, gelenekler diğer bir deyişle kurumun
 sembolik dünyası yorumlanabilir.

Kurumlar karmaşık sosyal sistemlerdir. Hem kurumun hem de
 işgörenlerin kendilerine özgü, tutum, değer ve davranışları bulunmaktadır.

&nbsp;Kurum amaçlarının
 gerçekleştirilmesi, kurumsal ve bireysel tutum ve değerlerin uzlaştırılmasıyla
 sağlanabilir. Bu uzlaştırma sürecine ise kurumsal sosyalleşme denir.

Kurumsal sosyalleşme, bir kuruma yeni katılan ya da aynı
 kurumda farklı bir işe geçen işgörenin, kendisinden beklenen tutum, değer ve
 davranışları öğrenmesi sürecidir. Sosyalleştirme etkinliklerinin temel amacı,
 işgöreni kurumun etkin bir üyesi konumuna getirmektir.

Kurumlar bireysel inanç ve değerlerin, kurumsal değerlerle
 uyumlu olmasını sağlamak için bireylerin davranışlarını sistemli olarak
 biçimlendirir. Kurumsal sosyalleşme, kurumun bireysel boyutunun formel
 boyutuyla kaynaştırılması sürecidir. Bu süreçte işgörenler, kurumsal değer ve
 normları kabullenmeye ikna edilir. 

Değerler, normlar, beklentiler, özendiriciler ve bürokratik
 yaptırımlar kurumsal sosyalleşme sürecinde kullanılan mekanizmalardır. Kurumsal
 sosyalleşme aslında kurum kültürünü öğrenme, kurum kültürüne uyum sağlamadır.

Sonuç olarak diyebiliriz ki; Kurum kuramı üzerinde son on
 yıl içinde yapılan tartışma ve araştırmaların kültür kavramı çerçevesinde
 yoğunlaşması ve 1980’li yılların başından itibaren kurum

kuramını derinden etkilemesi sonucu
 kültür kavramının kurumlarla değişik biçimlerde ilişkilendirildiği ortaya
 çıkmaktadır.

Temelde kurum kültürü, kurumun kişiliği olarak kabul
 edilmektedir. Dolayısıyla, kurumların özgün ve paylaşılmış bir kültür
 oluşturmalarının nedeni, kültürün olayları yaratma ve denetlemede etkin bir rol
 oynaması ve çalışanların temel kaygılarını azaltmasından kaynaklanmaktadır.

Bütün kurumlar iyi veya kötü, güçlü veya zayıf bir kültüre
 sahiptir. Ancak, görülen odur ki, varlıklarını sürdürebilen, rakiplerine karşı
 üstünlük sağlayabilen kurumların, paylaşılmış özgün bir kültüre sahip
 olduklarıdır. 

Burada özellikle üzerinde durulması gereken nokta, kurum
 kültürünün oluşturulmasında, kurum kurucularının büyük rol oynadığı ve kültürün
 paylaşılması ve pekiştirilmesinde de insan kaynakları uygulamalarının önemli
 olduğudur.

Son söz olarak; kültür kuramı, kurum konusunda yeni bir
 düşünce tarzı ortaya koymaktadır. Bu, yeni örgütlenme ve yönetim biçimleri
 yaratmanın büyük ölçüde kültürel bir değişim demek olduğunu göstermektedir. 

Yenileşme ve gelişme sürecindeki kurumların bünyelerindeki
 kültürlerini, gelişme ve yenileşmeye paralel olarak değiştirmeye gereksinimleri
 vardır. Bir konumdan başka bir konuma geçiş diyebileceğimiz bir süreçte, eğitim
 sistemi, yönetim tarzı ve felsefesi, sosyal yapı, çalışanların tutumları,
 tahminleri ve beklentileri de değişimden etkilenecektir. Kurum içinde kökleşmiş
 ve alışkanlık haline gelmiş ilkeler, değerler, temel görüşler değişime
 uğrayacaktır. Belli bir kurum kültürünün yaratılması, sadece yeni sloganlar
 bulmak ya da yeni bir lidere sahip olmak değil, yeni bir yaşam tarzı yaratmak
 demektir.

Kırklareli’de öğrencilerle bir araya geldiğimizde konu
 genellikle felsefi oluyor.&nbsp; İyi bir Kuhn
 okuru, Kuhn’un her fırsatta, rölativist olduğu yönündeki iddiaları
 yalanladığını, kendisini rölativist gösteren ögelere açıklık getirme gayretinde
 olduğunu fark edecektir. Kuhn zaman zaman bunu açıktan yapar, zaman zaman da
 rölativist iddiaların yetersizliğine işaret ederek yapar. Hatta ileride
 görüşlerini analiz edeceğimiz Güçlü Program gibi, ondan ilham aldıklarını iddia
 eden bilimsel bilginin sosyologlarını da kendisini anlamamakla suçlayacak,
 rölativist bir pozisyonun bilimsel gerçekliği yansıtamayacağında ısrarcı olacaktır.


Ne var ki tüm bunlara rağmen Kuhn’un teorisinde yer alan
 yukarıdaki unsurlar onu en azından teorisinde rölativist ögeler taşıyan bir
 bilim felsefecisi olarak tanımlamamıza yetecektir. Kuhn’un aşağıda göreceğimiz
 itirazları da onu rölativist pozisyonun tamamen dışına yerleştirmeye
 yetmeyecektir. Ne var ki Kuhn çelişkiye düşme pahasına da olsa paradigmaların
 eş-ölçülemezliği gibi rölativist ögeleri terk etmemekte kararlıdır. Bu eğilimin
 altında yatan faktörü anlamak için Kuhn’u özel kılanın rölativist imaları
 olduğunu gözden kaçırmamak gerekir. Eş-ölçülemezlik, bilim dışı faktörlerin
 kuram seçimindeki belirleyici rolü gibi unsurlar sayesinde Kuhn, Popper’ın bir
 türevi olmanın ötesine geçebilmiştir. Kanımızca çelişki, Kuhn’un yenilik için
 ödemesi gereken bir bedeldir. 

“Fakat duyumsal deneyim gerçekten değişmez ve tarafsız
 mıdır? Kuramlar sadece hazırda duran verilerin insan-yapısı yorumları mı? Batı
 dünyasındaki felsefeyi üç yüz yıldır en fazla yönlendirmiş olan epistemolojik
 bakış açısı bu sorulara hemen ve hiç tereddütsüz “Evet” yanıtının verilmesini
 emreder. Bunun karşısına çıkarılabilecek tam olarak geliştirilmiş herhangi bir
 almaşık olmadığı için, ben kendim de bu görüşü büsbütün terk edecek değilim.
 Fakat bu görüşün artık etkili bir işlev yapmadığı da apaçıktır ve kurtarılması
 için, sadece gözleme dayalı ‘tarafsız’ bir bilim dili yaratma çabaları da bana
 artık ümitsiz gözüküyor.”

&nbsp;Bu paragraf Kuhn’un
 rölativizm tartışmalarındaki tutarsız duruşunu belirlemede hayli önemlidir.
 Kuhn tarafsız bir bilim dilinin olmayacağı konusunda kararlı gözükürken bir
 yandan da tarafsız bilim dili anlayışını tamamiyle terk etmediğini itiraf
 ediyor. Kuhn en azından gözlem boyutunda tarafsızlığın mümkün olmadığını
 belirtmektedir. Ancak Kuhn aynı eserinde bu iddianın bilim adamlarının
 istediklerini görecekleri anlamına gelmediğini de iddia etmektedir. İstediğini
 görme seçeneğini reddeden Kuhn böylece rölativist olmadığını iddia etmektedir.
 Oysa istediğini görme seçeneğini reddeden bir kişi rölativist olmayı
 sürdürebilir. Şöyle ki, bir bilim felsefecisi bilim adamlarının istediklerini
 görmediklerini ancak bilim adamlarının paradigmaların kendilerine
 dayattıklarını gördüklerini iddia ettiğinde hâlâ rölativist bir çizgidedir.
 Bilim adamları bu durumda istediklerini görmeseler de bambaşka gerçekliklerle
 karşı karşıya geleceklerdir. Burada Kuhn hatalı bir şekilde sadece “istediğini
 görme” seçeneğini tercih eden bilim felsefecilerinin rölativist olduğu
 izlenimini yaratmaktadır. Oysa Kuhn’un iddiası olan paradigmaların gözlemi şekillendirdiği
 inancı da rölativist bir pozisyona imkan verebilir.

Kuhn’un rölativist imalardan sıyrılmak için, aynı şeylere
 bakan bilim adamlarının farklı gözlemlere ulaşsalar da her istediklerini
 göremeyeceklerini iddia ettiğini belirten Shapere ise, Kuhn’un burada tatmin
 edici bir açıklama yapmadığını ifade eder. Kuhn, burada sadece teorisindeki bir
 problemi okurlarına deklere etmektedir. Teorisi bir yandan tarafsızlığın mümkün
 olmadığını belirtirken, öte yandan da keyfiliğin var olduğu iddiasını reddeder.

Kuhn normal bilimde olmasa da devrimsel dönemde sorgulamanın
 varlığından söz eder. Bu iddiaya göre normal dönemde her dönem olduğu gibi
 anomaliler vardır. Anomalilerin birikmesi sonucunda bir yerde paradigma bu
 anomalileri taşıyamaz hâle gelir. Bilim adamları topluluğunun toplu dikkatini
 çeken anomaliler nihayetinde bir devrime yol açar ve yerini yeni paradigmaya
 bırakır. Burada, kanımızca, Kuhn’un anomalilerin varlığına ilişkin inancı da
 onun rölativizmden ayrıldığı bir noktadır. Eğer bilim adamları doğada
 istediklerini görebilseler veya Kuhn’un ifade ettiği gibi normal dönemde doğa
 ile teorilerini yakınlaştırabilmede çok başarılı olsalar ortada anomali diye
 bir kavramın varlığını gerektirecek bir sebep kalmazdı. Anomalinin oluşması
 için ortada doğanın gerçekleri ile uyuşmayan teorinin iddiaları bulunmalıdır.
 Bu nedenle Kuhn, anomalilerin varlığını devrimler için gerekli görürken aynı
 zamanda rölativist pozisyondan uzaklaşır. 

Anomalilerin teori için önemli bir yerde meydana geldiği,
 artık teorinin onu taşıyamaz olduğu iddiası da tatmin edici olmayan muğlak bir
 ifadedir. Kuhn, tüm eleştirilerine karşın diğer teorilerle benzer bir şekilde
 bilimsel değişimin nedenlerini tam olarak sunamaz

Kırklareli’de ‘ben’ diyen çok insanla karşılaştım. 



İnsanın kişiliğinin temelinde “ben” yer alır, bu benliğin
 merkezinde ise, bir içsel varlık bulunmaktadır. Bu içsel varlık ya da öz ben
 (gerçek ben) çevresi ile sürekli bir etkileşim içerisindedir ve benlik tasarımı
 denilen sistem bu etkileşim süreci içerisinde gelişir. 

Daha açık bir deyişle, insanın doğuştan getirdiği bu içsel
 varlık genetik bir özellik taşır, çevre ile girdiği bu etkileşim sonucunda
 benlik tasarımı adı verilen ve kişinin kendisi ile ilgili bir imaj ya da
 resmini ifade eden sistemi oluşturur. 

Bu durum, bireylerin dışarıdaki dünyayı geliştirdikleri,
 sahip oldukları benlik algısı etrafında ve kendilerine özgü olarak algılayıp,
 anlamalarına neden olur ve böylece bireylerin davranışları, kişiliğin temelinde
 yer alan “benlik” kavramının kendisini açıklarken ve davranışlarını
 gerçekleştirirken referans merkezi olarak kullandığı benlik algısı sistemi
 tarafından belirlenir. 

Bireyin bir birinden farklı ve çok sayıdaki özellikleri ile
 ilgili izlenim ve yargıları (basit ben kavramları) çok sayıda ben kavramını
 oluşturur, bu çok sayıdaki ben kavramı bir araya gelerek ben kavramlarını ya da
 benlik tasarımını meydana getirir.

Doğum öncesi dönemden başlamak üzere kendisi ve çevresiyle
 ilişki halinde olan insan gerek kendi bedeninden ve gerekse dış dünyadan
 uyarımlar almaktadır.

Bu uyarımlar ise, duyum izlenimleri halinde yorumlanarak
 anlamlı bütünlükler oluşturur. 

Böylece insan yaşamın ilk dönemlerinden başlayarak, kendisi
 ve çevresi hakkında izlenimler edinmeye başlar. İnsandaki içsel varlık ya da öz
 ben, yaşamın başlangıcında kendisini, kendisini dünyaya getiren annenin bir
 uzantısı olarak algılamaktadır. 

Birey, henüz kendisini bağımsız bir varlık olarak
 algılayamamakta ve anne ile birlikteyken benlik ile ilgili bir sorun
 yaşamamaktadır. 

Yaşamın ilerleyen dönemlerinde insan, annesi ile ayrı birer
 varlık olduklarını fark etmeye başlar ve anneden bağımsız bir “ben”in varlığına
 gereksinim duyar. 

Bu durum, yeni bir birliktelik arayışı olduğu kadar,
 kendisini tanımlayacağı yeni bir sistemi (benlik sistemi) geliştirecek
 ipuçlarına duyulan gereksinimi de tanımlamaktadır. 

İşte esas olarak, insanın bir kimlik sahibi olma
 gereksinimini karşılayan benlik tasarımı oluşumu bu ayrılık sarsıntısının
 yaşanması ile birlikte çevreyle girişilen etkileşimle başlar.

Günümüz insan kurgusunda önemli bir yer tutan ve neredeyse
 insanla ilişki halindeki tüm sistemlerin dikkat odaklarında yer alan “kendini
 gerçekleştirme” kavramı insanın var oluşunu, olumlu ve anlamlı bir çizgiye
 oturtmasının anahtarı olarak kabul edilmektedir.

Kendini gerçekleştirme, ancak insanın kendi gerçeğini
 anlaması ve kabul etmesiyle mümkün hale gelir. İşte bu durum içsel varlıkla (öz
 ben) uyumlu bir benlik algısı sistemin varlığını zorunlu kılar. İçsel
 varlığının gerçeğine ulaşmış ve onunla bütünlük içerisinde yani içsel odaklı
 bir benlik algısı sistemi geliştiren bireyler sahip oldukları bu benlik
 algısını yaşamlarına katmakta bir zorlukla karşılaşmazlar. 

Buna karşılık benlik algısı sistemleri içsel varlıkla uyumlu
 ya da içsel odaklı olmayan bireyler yaşamları içerisinde karşılaştıkları
 zorlanmalı durumlarda ya da bu tasarımlarına aykırı yeni yaşantılarında bu
 yaşantılarını benlik algısı sistemlerine

&nbsp;(benlik algısı/tasarımı
 gerçek olmayıp, zahiri ve bulanık olduğundan katıdır ve içerisine yeni
 yaşantının verilerini almaya kapalıdır) katamamaları nedeniyle bir uyumsuzluk
 ve huzursuzluk yaşamaktadırlar. 

Bu huzursuz ve uyumsuz durumdan kurtulmaya çabalarken, çoğu
 kez gerçeklikten sapma, savunmacı davranışlar ve davranış bozuklukları
 gösterirler. 

Savunma ihtiyacı arttıkça uyum daha derin bir bozulmaya
 uğrar ve giderek patalojik (hastalıklı) bir hal alır.

İnsanın, sosyal ve fiziksel çevre ve kendisi ile ilişkileri
 sırasında elde ettiği geri bildirimler yoluyla ve birbirleri ilişki halindeki
 çok sayıda unsurdan oluşan ve kendisini anlamasını sağlayan benlik tasarımı,
 geçmiş deneyimlerden, o andaki yaşantılardan ve gelecekteki beklentilerden
 oluşur. 

Benlik ya da benlik algısı kavramı tutum gelişimi ve düşünce
 sistemleri konsepti kullanılarak şu şekilde tanımlanmaktadır.

Benlik tasarımı, kişinin kendisi ile ilgili bilgi, düşünce,
 kanaat, algı ve inançlarının tümünün düzenlenmiş durumudur. Bir başka kaynakta
 ise insanın kendisini görüş ve algılayış biçimi olarak tanımlanır ve bir
 gelişim süreci içerisinde ele alınır. 

&nbsp;

Kırklareli’de yaşamaya başladığımdan beri aslında ailemden
 ve akrabalarımdan ne kadar uzak kaldığımı fark ettim. Kırsal kesimdeki
 değişimin veya kente göçün etkisiyle geniş ailelerin çekirdek aileye
 dönüştüğünü ileri sürenler, çoğu zaman, böyle bir dönüşümün, yalnızca akrabalık
 bağlarının zayıflaması şeklindeki daha genel bir sürecin uzantısı olduğunu
 varsaymaktadırlar. Bu varsayım, sorgulanmadan kabul edilen yapısal-işlevselci
 bir mantığa dayanmaktadır. 

Bu mantığa göre, kırsal kesimdeki değişim, kentleşme ve
 sanayileşme, bir şekilde, hem geniş akrabalık bağlarının önemini yitirmesiyle
 hem de aile ve hane yapısındaki dönüşümle bağlantılı sayılmakta, hatta iki
 süreç arasında nedensel bir ilişki kurulmaktadır. Türkiye'de geniş aile
 hanelerinin oranı, geçmişte olduğu gibi bugün de, sanayi devriminden önce
 kuzeybatı Avrupa'daki oranlardan önemli ölçüde yüksektir. Geniş akrabalık
 ilişkilerinin kamu yaşamındaki etkisinin, geçmişte ve bugün kuzeybatı
 Avrupa'daki kadar sınırlı olduğu veya ileride aynı şekilde değişime uğrayacağı
 söylenemez. Bu konu, Türk toplumunu ele alan literatürde geniş bir yer tuttuğu
 halde, elde edilen verilerin çoğu çelişkili, karışık, hatta yanıltıcıdır.
 İlerde göreceğimiz gibi, Türkiye'de hane türlerindeki değişimleri veya ailedeki
 ve akrabalar arasındaki etkileşimin yoğunluk derecesini gösteren istatistikler,
 çoğunlukla dikkate alınması gereken asıl meselelere ışık tutmamakta, çoğu zaman
 da bu tür akrabalık ilişkilerinin daha genel düzeyde ne ölçüde önemli olduğuna
 açıklık getirmemektedir.

&nbsp;Dahası, bu tür
 istatistiklerle yetinmek, antropoloji literatüründe çoğunlukla akrabalık kodu
 olarak tanımlanan, Türkiye'de, akraba olmayanlar arasında da geçerli olan yoğun
 bir ilişkiler alanının önemini anlamamıza engel olabilir. Akrabalık kodu
 çerçevesinde yürütülen akrabaların birbirleriyle ilişkileri ile yine aynı
 çerçevede yürütülen akraba olmayanların ilişkileri arasındaki ayrım, Türkçede
 akraba olan ve olmayanlar arasındaki ayrım kadar net değildir. Türkiye
 kentlerini ele alan literatürde, geniş akrabalık ilişkilerinin önemini
 yitirmesi, neredeyse kaçınılmaz bir süreç olarak görülmüştür. Talcott
 Parsons'ın karakteristik bir tanımını kullanırsak, böyle bir “partikülarist
 ağ”ın, modernleşme veya kentleşme denen süreçle birlikte ortadan kalktığı
 varsayımı, ne mantıksal, ne de ampirik olarak desteklenebilir. 

Duben, işlevselci argümanın kuramsal eleştirisi gayet iyi
 bilindiğinden, bu konuda ayrıntılara girmeye gerek duymuyorum, diyor.
 Türkiye'de, tarihi çok eskilere dayanan geniş akrabalık ilişkilerinin,
 kurumsallaşmış bir sistem olarak varlığını sürdürdüğünü, özellikle akrabalık
 kodunun, kentlerde yaygın olduğunu gösteren pek çok ampirik veri mevcuttur.
 Ancak bu, geniş aile hanelerinin yaygın olduğu anlamına gelmez. Yukarıda işaret
 ettiğimiz gibi, kente göçle gelen kesimlerde söz konusu hane türünün, göç
 öncesinde ya da sonrasında hiçbir zaman yaygın olmadığı saptanmıştır.

İkamet örüntülerine ilişkin veriler, bize, geniş ailenin
 işlevlerinin ne düzeyde olduğuna ilişkin pek fazla bilgi verebilir mi? Geçmişte
 ya da günümüzde çekirdek aile hanelerinin oranının yüksek olması, geniş aile
 ilişkilerinin boyutu ve önemi açısından herhangi bir anlam ifade etmez. 1970'li
 yıllarda, kırsal bölgedeki bütün ailelerin üçte ikiden, metropolde ise üçte
 birden çoğunun evlilik hayatına (domestic cycle) geniş aile hanesi içinde
 başlamış olmaları, dolayısıyla, evliliklerinin en azından kısa bir döneminde
 geniş aile hanelerinde yaşamış olmaları, bu görüşü desteklemektedir. Duben,
 Kentte geniş aile ve akrabalık ilişkilerine açıklık getirmeye çalışırken,
 genellikle yapıldığı üzere, sadece gecekondu mahallelerine bakmanın yeterli
 olduğunu düşünmüyorum, diyor. 

Okumaya devam edelim: Metropoldeki eski ailelerin toplumsal
 ilişkilerine de bakmak gerekir. Göçmenler arasında, geniş aile ve geniş
 akrabalık bağları, gerçekten geçiş aşamasına ait ise, bu bağların, eski
 kentliler arasında ya hiç olmaması ya da zayıf olması gerekir. Söz konusu
 kentlileri, New York, Paris veya Londra'daki emsalleriyle benzerlikler
 taşıdıkları varsayılan ve çoğunlukla yeni kentlilerin öykündüğü ideal model
 olarak bahsedilen kentlilerden ayırıyorum. Eski aileleri bu açıdan ele almak
 kolay değildir, çünkü daha önce de işaret ettiğim gibi, bu makale yazıldığı
 sırada bu konuda Türkiye'de sistematik çalışmalar, bildiğim kadarıyla yok
 denecek kadar azdı. Bu alanda birtakım ön çalışmalar yaptım; burada, söz konusu
 çalışmaların geçici sonuçlarına temel oluşturan bazı saplamalarıma değineceğim.

Batı'da, geniş aile ve geniş akrabalık ilişkilerinin kamusal
 alandaki rolünün sınırlı olması, sanayi öncesi dönemde yaygın olduğu ileri
 sürülen geniş aile hanelerinin çöküşü tezleriyle açıklanamaz. Bu durum, daha
 ziyade, 18. yüzyılın sonlarıyla 19. yüzyılın başlarında ivme kazanan bir
 dönüşümün sonucu olarak görülmelidir: Bu dönemde, ev içinde yürütülen birtakım
 temel faaliyetler; özellikle ekonomik üretim, ev içi alandan çıkarak, hızla
 genişleyen kamusal alana taşınmıştır. Devlet bürokrasisi ve fabrika,
 kurumsallaşmış bir hukuk sistemi ve köklü bir kamu ahlâkı, yani “sivil toplum”
 ahlâkı, geleneksel ev hayatının dışında bu geniş alandaki hayatın gerektirdiği
 normatif ve kurumsal temelleri hazırlamıştır. Duben, Batı'da geniş aile
 ilişkilerinin önemli olmadığını yahut akrabalık veya benzer türde karşılıklılık
 ilişkilerinin bulunmadığını değil, bu ilişkiler kullanılmadan daha fazla
 “iş"in yapılabildiğini kastediyorum, diyor.

Kırklareli’de var olan halkla
 ilişkiler çalışmalarını inceliyorum. 

Geniş anlamıyla halkla ilişkiler bir kuruluş ile hedef
 kitlesi arasında ilişki kurma, güçlendirme ve korumaya yönelik çabaları içerir.
 Tüm bunlar ekonomik, politik, sosyal ve teknolojik gelişmelerle etkilenebilir
 ve halkla ilişkiler uzmanının görevi hizmet verdiği kuruluşları bu
 gelişmelerden haberdar ederek sistemlerini düzenlemesine ve uyum içinde
 olmasına yardımcı olmaktır. 

Halkla ilişkiler strateji doğrultusunda belirlenen amaçlara
 ulaşmak için ilgili ya da ilgisi olunması istenilen iç ve dış hedef kitleyi
 bilgi verme, olumlu iz bırakma adına gerçekleştirilen ve geri beslemenin de
 önem taşıdığı planlı çalışmalar bütünüdür. 

Bunu gerçekleştirmek için basın bültenleri, sponsorluk,
 seminer, festival, basın gezisi, açılış kutlama gibi etkinlik, kurum içi yayın
 organı gibi çeşitli araçlardan yararlanılır. Halkla ilişkiler, basınla
 ilişkiler değildir. 

Bu yalnızca bir bölümünü oluşturur. Bir yönetim işlevi olan halkla
 ilişkiler bunun için halkın tutumlarını değerlendirir,&nbsp; kuruluşu kamuoyu yararına olacak bir olaya
 yakınlaştırır, halkın anlayışını ve güvenini kazanmak için çalışır, planlama ve
 uygulamasını yapar. 

Özellikle son yıllarda sağlık, ileri teknoloji, finansal
 halkla ilişkiler, siyasal halkla ilişkiler ve kazanç amacı gütmeyen
 kuruluşlarda halkla ilişkiler gibi çeşitli uzmanlık dalları oluşturulmuştur. 

Halkla
 ilişkiler çalışma ve etkinlikleri gerçekleştirilirken kullanılan araçlar, genel
 olarak yazılı araçlar, sözlü araçlar, görsel-işitsel araçlar olarak
 sıralanabilir. Geniş kitlelere ulaşma uğraşı içinde veya tek ya da çift yönlü iletişim kurmada
 başvurulan bu araçları, halkla ilişkiler teknikleri göz önünde tutarak
 irdelenir.

&nbsp; 

Halkla ilişkiler genel olarak
 ele alındığında iletişim olgusundan ayrı düşünülemez. Bu, “halkla ilişkiler salt
 bir iletişimdir” anlamına gelmemekle birlikte, amacı bir ileti iletimi olan
 halkla ilişkilerin iletişim olgu ve sürecinin dışında tutulamayacağı anlamına
 gelir. Yani halkla ilişkilerin temelinde iletişim yatar.

Halkla ilişkiler etkinlikleri
 öncelikle çok yönlü bir iletişim düzeneğiyle varlığını sürdürür, dolayısıyla bütün
 iletişim tür ve kanallarını kullanabilmektedir.

Halkla ilişkilerde başvurulan
 sözlü iletişim araçlarının temelinde konuşma ve karşılıklı görüşme bulunur.

Halkla ilişkiler uzmanı ya da
 konuşucu iletişimin iki yönlü işlevini bünyesinde barındıran bu aracı kullanarak
 iletisini aktarırken dikkat etmesi gereken bazı noktalar vardır.

&nbsp;Şöyle ki; başkalarıyla konuşurken sabırlı,
 nazik ve güler yüzlü olmalı; karşısındaki insanın eğitim ve statüsüne göre bir
 davranış içine girmeli; karşısındaki kişi üzerinde olumlu bir kimlik yaratmalı;
 konuşurken karmaşık anlatımlarda uzak, sade ve anlaşılır bir dil kullanmalı,
 argodan kaçınmalıdır. Dil düzeyini karşısındakinin toplumsal statüsü, eğitimi
 ve dilsel kullanıma göre belirlemelidir.

Halkla ilişkiler etkinlikleri
 çerçevesinde, kuruluşun çalışmalarını gerek iç gerekse dış hedef kitlelere ulaştırmak
 ve gelişmeleri bildirmek amacıyla kitapçıklar, broşürler, afiş ve pankartlar,
 bültenler, yıllıklar vb. gibi çeşitli yazılı duyurum araçları kullanılır. Bu
 yazılı ve basılı tanıtım araçlarını başlıklar altında amaçlamaya çalışacağım.

Kuruluşların çalışmalarını
 duyurmak amacıyla hazırlanan broşürlerdeki ürün ya da hizmet haberleri, kuruluşla
 ilgili gazete ve dergilerde çıkan haberlerden daha etkilidir.

Broşürler, genellikle 8-16
 sayfalı, çok bilgi içeren, farklı boyutta ve farklı katlama biçimleriyle,
 çekici tasarımlarıyla çoğu kez parlak kağıda renkli olarak basılan bir tanıtım
 aracıdır. Broşürde haberin nasıl yer alacağı görsel malzemelerin nasıl
 kullanılacağının denetimi halkla ilişkiler sorumlusuna aittir. Hedef kitle üzerinde
 oluşturacağı ilgiyi noktasallaştırması, broşürü gazete ve dergilerden ayıran en
 temelli özelliktir.

Halkla ilişkiler etkinlikleri
 çerçevesinde değerlendirilen kitapçıklar, işlevleri açısından broşürlerden ayrı
 tutulmazlar; yine personel politikalarını duyurmak, çalışanları çeşitli
 konularda bilgilendirmek ve eğitmek, kuruluşun tanıtımını yapmak, saygınlığını
 arttırmak gibi amaçlara yönelik olarak hazırlanır.

Bültenler, kuruluş içine ya da
 dışına yönelik olarak hazırlanabilen basılı iletişim araçlarındandır. Geniş kitleye
 ulaşma olanağı bulunan basın bültenleri, kuruluşa ilişkin haberleri kuruluş
 çalışanlarına ya da kuruluş dışındaki ilgili kişi ya da kurumlara kesintisiz
 biçiminde ulaştırmayı amaçlar; on beş günlük, aylık, iki aylık olarak belirli
 bir takvime bağlanarak yayımlanır.

Gazeteler, bültenler gibi, hem
 kuruluş çalışanlarıyla hem de kuruluşun ilişkili bulunduğu kurum ya da müşterilerle
 ilişkileri geliştirmek amacıyla kullanılan çok yaygın halkla ilişkiler
 aracıdır. Haftalık, on beş günlük, aylık ya da iki aylık süreli yayınlar
 biçiminde yayımlanabilir ve ücretsiz olarak dağıtılır.

Bu türden gazetelerde kuruluşa
 olumlu yönde görüntü kazandıracak içeriği çeşitli- müşterilerle röportajlar,
 kuruluşta çalışanların çalışma koşulları, ölüm, doğum, yeni atamalar, fizik ve
 teknik yenilikler, törenler, kutlamalar gibi- haberler yer almalıdır.

Halkla ilişkilerde kullanılan
 dergiler, diğer basılı araçlar gibi, kuruluşların etkinliklerini hedef
 kitlelere aktarmada çok sık başvurulan, ancak gazetelere göre daha geniş zaman dilimlerinde
 hazırlanılan yayın türüdür.

Dergilerde çekiciliği arttırmak
 için, kuruluş haberlerine yer verme oranı çok düşük tutulmalı,

reklâmlardan kesinlikle
 kaçınılmalı ve bol fotoğraflı röportajlara, uzun ve sıkıcı olmayan yazılara yer
 verilmelidir.

Kırklareli’de gazetecilik mesleğini icra ederken halka
 ilişikler konusu ile bağlantılı bir işin içerisinde olduğumun
 bilicindeyim.&nbsp; 

Halkla ilişkiler süreci dört aşamadan oluşur: Araştırma,
 planlama, uygulama, değerlendirme. Yoğun bir çalışmayı gerektiren araştırma,
 öncelikle hedef kitle konusunda bilgi toplamaya dayalıdır. Belirlenmiş hedef
 kitleye yönelik olarak düzenlenecek halkla ilişkiler etkinliği araştırmada elde
 edilecek veriler ve sorunun tanımlanması doğrultusunda planlanır. İletilerin
 nasıl iletileceğinin planlaması gerçekleştirildikten sonra, öngörülen program
 iletişim araçları ve yöntemleri saptanarak uygulamaya alınır. 

Uygulanan etkinlik ya da kampanyanın etkinliğinin,
 başarısının, bir başka deyişle iletinin hedefe ulaşıp ulaşmadığının ölçülmesi
 için son aşamada değerlendirme işlemine geçilir.

Halkla ilişkilerde araştırma, bir kurum ya da kuruluş
 hakkında halkın ya da kitlenin ne düşündüğünü ortaya koymak var olan tutumu bu
 doğrultuda yeniden düzenlemek için yapılan bir etkinliktir.

Halkla ilişkiler uygulamasında önemli olan “hangi kitleye”
 nasıl bir biçimde ne zaman ulaşılacağı ve hedef kitleye ne iletileceğidir.
 Hedef kitlenin saptanması bize ne yapacağımızı gösterecek, bizi yönlendirecek
 ve başarıya götürecek ilk koşul olacaktır.

Çift yönlü bir iletişim sağlamayı amaçlayan halkla
 ilişkilerde, diğer bütün sosyal bilimlerde gözlemlendiği gibi, araştırmaya
 girişilmeden önce çeşitli hazırlık çalışmaları yapılır. Bu çalışma için
 araştırma yapılacak konunun ya da sorunun belirlenmesi gerekir. 

Araştırmayı kimlerin yapacağının, kimlere yönelik
 olacağının, hangi sorularla deneklere gidileceğinin saptanacağı bir ön
 araştırmanın ışığında, ulaşılmak istenilen kitlenin niteliklerinin de göz
 önünde bulundurulduğu bir araştırma örneği ortaya çıkarılır. 

Kimlerin araştırma kapsamında tutulacağına ilişkin bir
 örneklem belirlenir. Deneklere yüz yüze görüşülebileceği gibi, panel biçiminde
 toplantılar düzenlenip tümüyle de bir zaman diliminde görüşülebilir. Bilgi
 toplama için yapılan bu görüşmeler telefon ya da posta anketleri biçiminde de
 gerçekleştirilebilir. 

Görüşmeler ya da kullanılan yöntemlerle toplanan bilgiler
 bilgisayarlar yardımıyla nesnel bir çözümlemeye alınır. 

Değerlendirme aşamasında eldeki veriler yorumlanır ve bir
 rapor haline getirilir. Bu rapor artık bir başvuru kaynağı niteliğindedir ve
 örneklemde yer alan kitle ya da kitlelerin tüm beklentileri burada yansıtılır.
 Sonunda yapılan bu araştırma doğrultusunda, yerinde ve doğru kararların alınabilmesi
 için istek ve beklentilerin karşılanabilmesi için öneriler dile getirilir.

Halkla ilişkiler etkilerini belirli bir planda yürütmek için
 yapılan araştırmalar şöyle sıralanabilir;

Çevreyi izleme
 amaçlı araştırmalar,

Kimlik
 araştırmaları,

İletişim araştırmaları,

Sosyal
 sorumlulukla ilgili araştırmalar.

Görüldüğü üzere araştırma, bir halkla ilişkiler sorunu
 üzerindeki görüşlerin yeniden biçimlenmesine ve yönlendirilmesine katkıda
 bulunur.

Halkla ilişkiler sürecinde ikinci aşama planlama aşamasıdır.
 Planlama, gelecekte yapılacak çalışmaların düzenli, sistemli ve verimli bir
 biçimde yerine getirilmesi için gereken önlemlerin ve kararların alınmasıdır. 

Her alanda olduğu gibi “en kötü plan plansızlıktan iyidir”
 ilkesi, halkla ilişkiler çalışmalarında da geçerlidir. 

Plansız bir şekilde yerine getirilmeye çalışılan halkla
 ilişkiler faaliyetlerinde boşuna emek, zaman ve para harcanmış olacaktır.

Bir kuruluşun yönetilmesi sürecinde halkla ilişkiler
 kampanya ya da programlarının belirli bir planlamaya tabi tutulması ve
 planlamanın ayrıntılı, yerinde ve uygun bir biçimde hazırlanması kuruluş
 çalışmalarını başarılı bir duruma getirir. Kısacası, başarılı planlamayla
 yönlendirilen çalışmalar, sonuçta başarılı ve verimli çalışmalardır.

Planlama aşamasında, yapacağımız halkla ilişkiler
 çalışmalarında kısa, orta ve uzun vadede neler yapılacağı önceden
 belirtilmelidir. Bu belirlemede 5 N kuralı uygulanabilir. Bu kuralda, “ne
 (kim), nerede, ne zaman, nasıl, neden” sorularına yanıt bulunmaya çalışılır.
 Böylece ne yapılmak istenmektedir?

Bu neden yapılmak istenmektedir? Yapılacakların nerede, ne
 zaman ve nasıl yapılacağı önceden belirlenmiş olur.

Planlama yapmanın yararları şöylece sıralanabilir;

Zaman ve emek
 savurganlığı azalır,

Yöneticilerin
 dikkatlerini amaçlara yöneltir,

Faaliyetlerin
 uyumlaştırılmasını mümkün kılar,

Örgüt
 kaynaklarının amacına uygun yöneltilip-yöneltilemediğini izleme ve denetleme
 imkânı sağlar,

Planlama,
 örgütte yetki devrini sağlamak suretiyle daha esnek yapıların oluşmasına zemin

&nbsp;hazırlar.

Daha akılcı
 ilke, yöntem ve kuralların geliştirilmesine imkân tanır,

Denetim amacıyla
 kullanılacak standartların belirlenmesi ve temel alınmasını sağlar,

Plansız
 çalışmaların yönetici ve çalışanlar üzerindeki olumsuz etkileri, planlamayla
 yok edilebilir.

&nbsp;

Kırklareli’de her gün farklı bir deneyim yaşama şansınız
 olmasa da bu aslında biraz sizin görüşünüzle alakalıdır. Estetik deneyimin
 içeriği doğa nesneleri ya da sanat yapıtları olabilir. Estetik deneyimin ne
 olduğunu anlamak için, teorik ve pratik deneyimle karşılaştırmak yararlı
 olabilir. Bu söz konusu üç deneyim biçimi, belli sorunlar ve ihtiyaçlar
 çerçevesinde şekillenen üç insani tavır alış biçimiyle yakından ilgilidir.
 İnsan nesnelliğe karşı farklı yönelim ve tavırlarla biçimlenen, farklı deneyim
 ve yaşantı biçimlerine sahip olabilir. İnsanın öznel ihtiyaçları ve nesnel
 gerçeklikle biçimlenen farklı deneyimleri vardır. Düşünen öznenin nesnelliğe
 yönelik bu tavır alışları, temel olarak teorik, pratik ve estetik olarak
 sınıflandırılabilir. 

Teorik tavır ve deneyim, bilişsel, pratik tavır ve deneyim
 ahlaki ve estetik tavır ve deneyim ise, sanatsal tavır ve deneyim olarak da
 adlandırılabilir. Felsefi düşünüş bağlamında üç temel soruya bağlı üç temel
 disiplinden söz edilebilir. Doğru, iyi ve güzel nedir soruları, felsefi
 düşünüşün üç temel sorusudur. Bu sorular çerçevesinde biçimlenen felsefenin üç
 temel disiplini ise epistemoloji, etik ve estetik olarak sıralanabilir.
 Epistemoloji bilgi sorunu çerçevesinde ‘Doğru nedir?’ sorusunu temel alır. Etik
 ahlaki davranış sorunu bağlamında ‘İyi nedir?’ sorusunu temel alır. Konumuzu
 oluşturan estetik ise doğal varoluş ve sanatsal yaratıcılık bağlamında ‘Güzel
 nedir?’ sorusunu temel alır.

‘Doğru nedir?’ sorusu çerçevesinde epistemolojik bir zeminde
 bulunan özne, nesnel gerçekliğe karşı teorik (kuramsal) bir tavır içindedir.
 Teorik tavır içindeki özne gerçekliği bilmeye, sonuçları nedenlere bağlamaya
 çalışır. Tikel bir teori ya da kuram çerçevesinde olguları anlamaya çalışır.
 Teorik tavır, bilişsel ya da epistemolojik tavır olarak da adlandırılabilir.
 Burada özne nesnelliğe, pratik ilgileri bağlamında yargılamak ve kullanmak için
 yönelmez. 

Örneğin bir cinayet ya da hırsızlık olayı karşısında teorik
 bir tavır içindeki özne, olayı ahlaki açıdan değerlendirmek ve yargılamaktan
 çok, olayın nedenlerini ve nasıl geliştiğini anlamak ve bilmek ister. Bir
 cinayet ya da hırsızlık olayını soruşturan bir dedektif, temel olarak teorik
 bir tavır alış içindedir. Eğer söz konusu dedektif bu teorik ya da bilişsel
 tavırdan ayrılırsa, tüm analiz ve çözümleme yeteneğini yitirir. Aynı şekilde
 bir bilim insanı, örneğin bir sosyolog incelediği olgulara tümüyle ahlaki değer
 yargılarının etkisi altında yaklaşırsa, olguları çözümlemek ve anlamak için
 gerekli olan asgari nesnellikten uzaklaşmış olabilir. Açıktır ki bilen, eyleyen
 ve algılayan özne için, böylesi bir nesnelliğin ne oranda mümkün olabileceği
 felsefi açıdan tartışma götürür bir konudur. Burada önemli olan nokta, genel ve
 ilkesel bir düzlemde bireyin, kendi etik ve estetik değer yargılarını teorik
 yargılarından ayırmaya çalışmasıdır. Bu durum hayatın her alanında karşımıza
 çıkabilecek bir durumdur. 

Kuşkusuz insanın nesnel gerçekliğe epistemolojik yönelişi
 yani teorik tavrı, etik ve estetik değerlerimizin içeriğini oluşturan tüm
 toplumsal ve ideolojik gerçeklikten bağımsız bir şekilde var olamaz. Yine de
 düşünen özne, kendi toplumsal ve ideolojik oluşum ve biçimlenme sürecine karşı
 mesafeli ve eleştirel bir tavır içine girebilir. Böylesine bir tavır alış ancak
 teorik tavrın düşünsel esnekliği ve diyalektiği içinde olasıdır.

Burada çok yönlü ve karmaşık bir ilişkinin bazı önemli
 yönlerine işaret edilebilir: ilkin her türden teorik tavır yani insan zihninin
 bilişsel faaliyeti pratik ve estetik tavır ve yargılarımızın hizmetindedir ve
 onların etkisi ve yönlendirmesiyle harekete geçer. Fakat teorik tavır kendi
 özerk ve özgür işleyişi yolunda pratik ve estetik ilgi ve kaygılarla
 baskılanmamalıdır. Öte yandan teorik tavır ve bu teorik tavır içinde düşünen ve
 bilen öznenin nesnel gerçekliği gözetmesi ve göz ardı etmemesi, her türden
 pratik ve estetik tavır ve deneyimin özünü oluşturmalıdır.

Bu noktada estetik tavır ve dolayısıyla deneyimi daha iyi
 anlamak için pratik tavır ve deneyime yakından bakalım. Öznenin nesnel
 gerçekliğe yönelik pratik tavrı, ekonomik, politik, dinsel benzeri mahiyetler
 taşıyabilir. Ayrıca bu söz konusu pratik tavırlar, toplumsal kurumlaşmayla
 biçimlenen güçlü ideolojik bağlamlara da sahiptirler. Tüm bu pratik tavır ve
 deneyimler, son kertede ahlaki bir karakter taşırlar ve ahlak felsefesinin ilgi
 alanına dâhil edilebilirler. Çünkü tüm pratik yönelimlerde söz konusu olan şey,
 insanın ruhsal ve bedensel gerçekliği bağlamında nasıl davranması gerektiğidir.
 Örneğin insanın güzel bir orman ya da deniz manzarasına bakması ya da
 seyretmesi, oraya bir otel yapma amacını taşıyorsa bu ekonomik içerikli pratik
 bir tavır olacaktır. 

Fakat bir diğer kişi, söz konusu güzel orman ya da deniz
 manzarasına hiçbir pratik ilgi ve ahlaki yargı olmadan yalnızca zevk almak için
 bakıyorsa, estetik bir tavır ve deneyim içindedir. Bir doğa manzarasını ya da
 bir sanat yapıtını hiçbir pratik ve ekonomik beklenti ve ilgi olmadan
 algılamak, estetik bir algı ve deneyime işaret eder. Burada, estetik algı ve
 deneyimde, algılamak için algılamak ve bu algının kendisinden hoşlanmak ve zevk
 almak söz konusudur.

Günlük rutinimizin için Kırklareli’de etrafımızda olan
 bitene ne kadar dikkat ediyoruz. 

Anlaşım ve uzlaşma günümüzün en çok gereksinim duyulan iki
 konusudur. İnsanlar küreselleşme akımlarına rağmen, düşünce, görüş, inanç,
 duygu, davranış ve algısal olarak bölünmüşlüğe ve farklılaşmaya doğru bir yol
 almaya devam ediyorlar. Her ne kadar küreselleşme bizi bağlayan bir etken gibi
 görünse de aşırı bireyselleşme ve uzmanlaşma beraberinde ciddi ayrılıklar
 getirmektedir. 

Bu sorunun temelinde ise anlaşım ve uzlaşı gelmektedir.
 Anlaşım ve uzlaşının gerçekleşebilmesi için ise bireylerde toplumsal duyarlık
 güdülerinin desteklenmesi ve geliştirilmesi gerekmektedir. Bu nedenle İletişim
 sürecinde anlaşım ve uzlaşmanın önemi büyüktür. Çünkü uzlaşı ve anlaşma
 ilişkilerde gerekliliği duyulan bir çözüm yolu ve davranış biçimidir.

Toplumsal bir varlık olan insan, çevresine karşı duyarlı
 olmak durumundadır. Toplumun en küçük sosyal biriminden en büyük kurumsal
 birimlerine kadar bir etkileşim ve iletişim söz konusudur.

Her ne kadar toplumsal birimler birbirinden bağımsız gibi
 görünse de aslında işleyiş ve içerik bakımından birbirlerine bağımlıdırlar ve
 kolaylıkla birbirlerinden etkilenirler. Herhangi bir yerde meydana gelen bir
 olay suya atılan taş gibi halkalar biçimde genişleyerek yayılır ve toplumun her
 kesimini etkisi altına alır.

&nbsp;Olumlu veya olumsuz
 etki yaratan toplumsal hareketler de dalgalar halinde büyüyerek yaygınlaşır ve
 toplumdaki bireylerin yaşam alanlarını bir şekilde etkiler.

Özellikle yaşadığımız çağda toplumsal duyarlık daha da fazla
 önem kazanmaktadır. Erich Fromm'a göre sanayileşen toplumlarda, ekonomik
 gelişmeyle birlikte insanların bireyselleşmesi ve sonucunda insanın yalnızlığı
 itilmesi gerçeğiyle karşı karşıya kalmaktayız. Bu bireyselleşme ve yalnızlaşma,
 duygusal körlüğe neden olmakta ve insanı kendisine ve yaşadığı topluma
 yabancılaştırmaktadır. 

Bu yabancılaşma, insan yaşamına anlam veren önemli bir
 boyutun ortadan kalkmasına neden olmakta ve de toplumun çözülmesine dair
 riskleri beraberinde getirmektedir. Sağlıklı insanlar yetiştirebilmemiz için
 gelişen ekonominin yanında insani değerleri de ön planda tutan, insanı makine
 gibi görmeyen, insana değer veren sosyal yapıyı da geliştirmemiz gerekmektedir.
 Ancak bireyler bulundukları toplum için üretirler ve emek harcarlarsa,
 yaşadıkları topluma bağlılık duygusunu geliştirirler ve kendilerini güvende
 hissederler.

Toplumsal bilince yönelik davranış becerilerini kazanmak ve
 kazandırmak, uzun ve emek isteyen bir süreçtir. Genellikle, bir birey başkaları
 ya da toplum için sorumluluk aldığında, kendisiyle çelişkiye düşebilir; çünkü
 burada kendisinden bir şeyler verecektir. İnsanın bunu öğrenmesi ve uygulaması
 kolay değildir.

Pozitif sorumlu davranışın nasıl geliştiğine dair çok farklı
 görüşler vardır. Bazı bilim adamları bunun genetik olduğunu savunurken, bazı
 başka araştırmacılar ise bunun öğrenilen davranışlar olduğunu, özellikle de
 sosyalleşme süreçleri sonucunda oluştuğunu ifade etmektedirler. Diğer bir
 görüş, beklenen sosyal davranışların belli gelişimsel devrelerin sonucunda
 kazanıldığı şeklindedir. Bazı uzmanlara göre, toplumsal bilinç içgüdüsel olarak
 kazanılmaktadır. Bu düşünceye göre insanoğlu, çevresine karşı duyarlı olma ve
 çevrede oluşturduğu etkinin, yani davranışlarının sonuçlarını düşünme
 içgüdüsüyle doğmuştur.

Bu nedenle bebekler ellerindeki bir oyuncağı masaya vurur ve
 ne olduğunu, nasıl bir etki uyandırdığını merakla izlerler. Doğuştan gelen bu
 içgüdü, çocukluk ve gençlik yılları boyunca desteklenirse ve gelişirse,
 davranışlarının sorumluluğunu alan, topluma karşı duyarlı bireyler yetişir. Bu
 içgüdünün desteklenmediği ve gelişemediği durumda ise, sorumsuz ve duyarsız
 bireyler yetişir.

Bireylerin bu duyarlığı geliştirmesinden, başta bireyin
 içinde bulunduğu aile, arkadaş, okul olmak üzere toplum olarak sorumluyuz. 

Her bireyin kendi sınırları ölçüsünde bulunduğu ortamın
 gelişimini etkileme potansiyeli ve sorumluluğu vardır.

Bireylerin kapasitesi ya da özellikleri ne olursa olsun,
 çevrelerine duyarlı olma içgüdülerine sahip olduğunu gösteren yaşanmış bir
 olayı örnek verecek olursak; “Birkaç yıl önce, Seattle Özel

Olimpiyatlarında, tümü fiziksel ve zihinsel özürlü olan
 dokuz yarışmacı, yüz metre koşusu için başlama çizgisinde toplandılar.
 Yarışmacıların tümü yarışı bitirmek ve kazanmak için istekliydiler. Yarışa
 başlar başlamaz, içlerinden genç bir delikanlı tökezleyip yere düştü ve
 ağlamaya başladı.

Diğer sekiz kişi oğlanın ağlamasını duydular, yavaşladılar
 ve geriye baktılar. Sonra hepsi yönlerini değiştirdiler ve geriye döndüler,
 oğlanın yanına geldiler. İçlerinden Down Sendrom'lu bir kız eğilip oğlanı öptü
 ve:

- Bu onun daha iyi olmasını sağlar, dedi. Sonra dokuzu
 birden kol kola girdiler ve bitiş çizgisine doğru hep birlikte yürüdüler.
 Stadyumdaki herkes ayağa kalkıp, dakikalarca onları alkışladı. Orada bulunan
 insanlar hâlâ bu öyküyü anlatırlar. Neden mi? Çünkü bu hayatta önemli olan şey,
 kendimiz için kazanmaktan, çok daha ötede olan bir şeydir. Bu hayatta önemli
 olan, diğerlerini de anlamak, yavaşlamak ve rotamızı değiştirmek anlamına gelse
 bile, diğerlerinin kazanması için yardım etmektir. Toplumsal duyarlık ve bilinç
 bu şekilde gelişir”.

İletişim sürecinde anlaşım uzlaşma, insanların yaşam
 biçimlerine önemli düzeyde anlam katmaktadır.

Yaşamı coşkulu kılan şey de anlamlı bir bakış açısıdır. O
 halde halkla ilişkilerin veya kişisel ilişkilerin temelinde toplumsal duyarlık
 aranmalıdır. İlişkilerde toplumsal duyarlığın eksikliği paylaşımsız ve anlamsız
 bir yaşama biçiminin varlığını körükleyebilmektedir.

Köşe Yazıları